hrvatski

Supramolekulski motivi u oksalatnim kompleksima kroma(III)

Dizajn i priprava novih kompleksnih spojeva sa željenim, ali i predvidljivim fizikalnim svojstvima obično se temelje na kontroliranom supramolekulskom povezivanju molekulskih jedinki. U ciljanom pristupu dobivanja takvih sustava, posebna pažnja usmjerena je na odabir liganada i pratećih iona. Oksalatni anion C2O42–, osim što može biti posrednik u magnetskoj interakciji između paramagnetskih iona u polinuklearnim kompleksima, može ujedno, kao akceptor vodikovih iona, sudjelovati u nastajanju jedno-, dvo- i trodimenzijskih mreža vodikovih veza. Za pripravu homo- i heteropolinuklearnih kompleksa često se koriste mononuklearni anionski oksalatni kompleksi kao ligandi prema drugom metalnom ionu (ili prema više njih). Ovaj pristup poznat je kao “kemija građevnih blokova” ili “kompleksi kao ligandi”. U okviru naših istraživanja novih metalo-organskih koordinacijskih sustava kao mogućih funkcionalnih materijala, pripravljeno je pet novih kompleksa kroma(III): [Hphen][Cr(phen)(C2O4)2]•2H2O (1), [Cr(phen)2(C2O4)][Cr(phen)(C2O4)2]•3H2O (2), [Cr(phen)2(C2O4)]NO3•H2C2O4•H2O (3), [Cr(bpy)2(C2O4)][Cr(bpy)(C2O4)2]•3H2O (4) i [Cr(bpy)2(C2O4)]NO3•1/2H2C2O4•4H2O (5) (bpy = 2, 2'-bipiridin, phen = 1, 10-fenantrolin). Razmatrajući kristalne strukture priređenih kompleksa uočeno je da spojevi 2 i 4, te 3 i 5, unatoč sličnoj kemijskoj formuli, ispoljuju različito slaganje u kristalnoj rešetci. U spojevima 2 i 4, kationi i anioni slažu se na isti način, ali im se molekule kristalnih voda nalaze na različitim položajima, tako da u spoju 2 dolazi do stvaranja trodimenzijske vodikove mreže, dok se u spoju 4 ona proteže u dvije dimenzije. U ostalim spojevima (1, 3, 5) dvodimenzijsko supramolekulsko uređenje ostvareno je preko π–π-interakcija i vodikovih veza. Iako veličina i oblik molekula u znatnoj mjeri utječu na kristalno slaganje, razlike u dimenzionalnosti posljedica su intramolekulskih interakcija. U osmišljavanju strategije za pripravu novih i složenijih heteropolinuklearnih spojeva novi kompleksi kroma(III) uspješno su upotrijebljeni kao građevni blokovi u reakcijama s drugim metalnim ionima.

kompleksi kroma(III); kristalna struktura; supramolekulski motivi

nije evidentirano