hrvatski

DUŠIKOV (II) OKSID I POLIMORFIZAM GENA ENDOTELNE SINTAZE DUŠIKOVOG OKSIDA U BOLESNIKA S KRONIČNIM BOLESTIMA BUBREGA

Dušikov (II) oksid (NO) igra značajnu ulogu u kompleksnoj patogenezi kroničnih bubrežnih bolesti (KBB), ne samo zbog njegovih vazoaktivnih svojstava nego i zbog uloge u općoj modulaciji vaskularne homeostaze. Sintetizira se iz L- arginina uz NO-sintaze (NOS). Genski lokus za endotelnu NOS (eNOS) je odgovoran za promjene aktivnosti NOS u plazmi. S druge strane, različite stanice bubrega sintetiziraju NO, koji djeluje na bubrežnu hemodinamiku, te izlučivanje soli i vode putem urina. Poremećaj metabolizma folata, odnosno homocisteina, također može utjecati na aktivnost eNOS putem tetrahidrobiopterina. Tetrahidrobiopterin igra značajnu ulogu u prijenosu elektrona tijekom oksidacije L-arginina u NO i citrulin. Cilj istraživanja bio je ispitivanje promjena koncentracije NO (odnosno NO2/NO3) i homocisteina u bolesnika s KBB, te individualne predispozije/sklonosti razvoja KBB, što je procijenjeno ispitivanjem polimorfizama eNOS 4ab i metilentetrahidrifolat reduktaze C677T, zasebno ili u kombinaciji. Koncentracije NO2/NO3, homocisteina, te navedenih genskih biljega određene su u plazmi/serumu i/ili urinu, te punoj krvi bolesnika s KBB (n=101) i kontrolnih ispitanika (n=51). Rezultati ovog rada pokazuju da koncentracija NO2/NO3 u serumu (medijan 9, 20 umol/L), i homocisteina u plazmi (medijan 16, 95 umol/L) bolesnika s KBB je značajno veća (p=0, 009 i p<0, 001) u odnosu na kontrolnu skupinu (medijan 7, 27 umol/L i 13, 04 umol/L). Koncentracija homocisteina u plazmi pokazuje relativno dobru osjetljivost (60, 0-89, 5%) i specifičnost (63, 4- 90, 2%) u razlikovanju skupine bolesnika s KBB u odnosu na kontrolnu skupinu prema rezultatima ROC analize. Povećanje koncentracije NO2/NO3 u serumu (p=0, 005) ili homocisteina (p<0, 001) za 2, 72 umol/L povećava mogućnost za nastanak KBB (2 puta za NO2/NO3 u serumu: OR=2, 021 ili 6, 5 puta za homocistein: OR=6, 512). Također povećanje koncentracije NO2/NO3 u serumu i homocisteina u plazmi predstavlja rizični faktor za napredovanje KBB u viši stadij (kako slijedi: p=0, 002 i p<0, 05). Distribucija alela a ili b, odnosno genotipova aa, ab i bb polimorfizma 4ab NOS, te alela C ili T, odnosno genotipova CC, CT i TT polimorfizma C677T MTHFR, te njihovih različitih kombinacija, nije povezana s promjenama koncentracije NO2/NO3 u serumu i urinu, i homocisteina u plazmi. Nema, također, razlike u distribuciji navedenih alela i genotipova između bolesnika s KBB i zdravih ispitanika, kao ni utjecaja na nastanak i napredovanje KBB. Na temelju rezultata ovoga rada može se zaključiti da je koncentracija homocisteina u plazmi pokazatelj kardiovaskularnog rizika u bolesnika s KBB, te da povećane koncentracije NO u serumu i homocisteina u plazmi povećavaju mogućnost za nastanak KBB i predstavljaju rizični faktor za progresiju bolesti. Nadalje, rezultati ispitivanja polimorfizma 4ab eNOS, odnosno C677T MTHFR pokazuju da određivanje distribucije alela a ili b, odnosno C ili T nije od značajne dijagnostičke vrijednosti u bolesnika s KBB.

dušikov (II) oksid; endotelna sintaza dušikovog oksida; homocistein; metilentetrahidrofolat reduktaza; polimorfizam; kronična bolest bubrega; hipertenzija; dijabetička nefropatija

nije evidentirano