hrvatski

Utjecaj nagiba terena na varijabilnost pristupačnog fosfora u vinogradarskim tlima

Najznačajniji čimbenik pristupačnosti fosfora biljkama je pH tla. Fosfor je najmobilniji u tlu neutralne do slabo kisele reakcije, pH 6-7. U alkalnim tlima dolazi do manjka fiziološki pristupačnog fosfora jer se on veže u teško topive kalcijeve fosfate. Istraživanje varijabilnosti pristupačnog fosfora u tlu u ovom radu provedeno je na vinogradarskim tlima Plešivičkog vinogorja koja su se razvila na laporima. Osnovna hipoteza bila je da postoji značajna razlika u količini pristupačnog fosfora u tlu ovisno o nagibu terena, kao i o pedokemijskim značajkama, prvenstveno pH i sadržaju humusa. Uzorkovanje tla obavljeno je tijekom ožujka 2011. godine na dvije lokacije u Plešivičkom vinogorju. Prosječni uzorci tla uzimani su s gornje, srednje i donje trećine padine, na dva različita nagiba terena (12o i 22o). Sa svake trećine padine uzeta su tri prosječna uzorka s dvije dubine (0-30 cm i 30-60 cm). Za ekstrakcije biljci pristupačnog fosfora korištene su 2 različite ekstrakcijske metode: Al metoda (Egner i sur., 1960) i Olsen metoda (1954). Podaci o sadržaju pristupačnog fosfora u tlu statistički su obrađeni analizom varijance (ANOVA). Korelacija između sadržaja pristupačnog fosfora u tlu, dobivenog različitim ekstrakcijskim metodama, utvrđena je pomoću korelacijskog koeficijenta i interpretirana prema Roemer-Orphalovoj tablici. Tip tla na području istraživanja je prema hrvatskoj klasifikaciji rigosol, u podtipu tlo vinograda (Vitisol). Prema mehaničkom sastavu tla prevladava praškasto glinasta ilovača i praškasta ilovača. Obzirom na utvrđene pH vrijednosti u rasponu od 7, 26 do 7, 62 radi se o alkalnom tlu. Prosječni sadržaj humusa varira u rasponu od 0, 72% do 3, 02%. Prosječni sadržaj AL pristupačnog fosfora u površinskom sloju padine A, nagiba 22o, varira u rasponu 5, 01-9, 01 mg P2O5/100 g tla uz pravilnost povećanja od vrha prema dnu padine, dok su u potpovršinskom sloju utvrđene ujednačene vrijednosti 4, 87-6, 13 mg P2O5/100 g tla. Prosječni sadržaj AL pristupačnog fosfora u površinskom sloju padine B, nagiba 12o kreće se u rasponu 5, 55-7, 71 mg P2O5/100 g tla uz pravilnost povećanja od vrha prema dnu padine, dok su u potpovršinskom sloju utvrđene ujednačene vrijednosti 4, 00-5, 58 mg P2O5/100 g tla, bez pravilnosti u smislu povećanja od vrha prema dnu padine. Statističkom obradom podataka nisu utvrđene signifikantne razlike između pojedinih dijelova padina, niti na jednoj lokaciji. Količine pristupačnog fosfora ekstrahirane metodom po Olsenu niže su u prosjeku za 30, 52%, te vrlo jako koreliraju (r=0, 85) s količinama ekstrahiranim AL metodom.

pristupačan fosfor; nagib terena; vinogradarska tla

nije evidentirano