hrvatski

Između komunalnog patriotizma i protonacionalnog univerzalizma: identitetski modeli u ranomodernoj dalmatinskoj historiografiji

U radu se analiziraju strukturna i funkcionalna obilježja identitetskih konstrukcija u trima najpoznatijim dalmatinskim ranomodernim povjesnicama: raspravi O smještaju Ilirije i grada Šibenika Jurja Šižgorića, govoru O podrijetlu i zgodama Slavena Vinka Pribojevića i Kraljevstvu Slavena Mavra Orbinija. S osloncem na konceptualizaciju ilirskog ideologema Reinhardta Lauera i heuristički model difuzije kulturnih dobara Johannesa Helmratha, posebna se pozornost posvećuje analizi funkcionalnih modifikacija diskurzivnih i ideologijskih modela talijanske humanističke historiografije u procesu talijansko-dalmatinskih kulturnih razmjena. Specifičnost identitske matrice dalmatinskog ilirizma u odnosu na susjedne talijanske ideologeme je koncentrična trijadna struktura: partikularno – komunalno, regionalno - dalmatinsko, i univerzalno-ilirsko/slavensko. Zahvaljujući činjenici da se u dalmatinskim ranomodernim povjesnicama tako po prvi puta počinje transgredirati okvir partikularističkih komunalnih identitetskih modela odnosno da se simbolički fokus sve više pomiče komunalnoga locus amoenus na historijsko-pravnu i političku tradiciju, u njima se s pravom može promatrati diskurzivne i ideološke preteče svih budućih ilirističkih koncepcija, a posebice modernog, devetnaestostoljetnog ilirizma.

ranonovovjekovna dalmatinska historiografija, komunalni patriotizam, protonacionalni univerzalizam

nije evidentirano