engleski

Influence of preoperative and early postoperative enteral feeding on stress response after laparoscopic and open surgery

UVOD Preoperativno gladovanje je standardni protokol u elektivnih kirurških bolesnika. Danas neka anesteziološka društva su ostavila mogućnost prihvaćanja liberalnijih preoperativnih protokola. Jedan od čimbenika koji uzrokuju usporeno pražnjenje želuca je opreracija i perioperativni stres odnosno perioperativna trauma. Veličinu stresa određuju bolesnikov komorbiditet ali i iskustvo svih sudionika u liječenju. U svim segmentima liječenja razvijaju se metode koje imaju za cilj smanjenja perioperativnog stresa. Metode regionalne anestezije i farmakoterapija, minuciozna kirurška tehnika te minimalno invazivni kirurški pristup samo su neki od njih. Bolesnici u kojih je perioperativna trauma (stres) veća imaju veću učestalost komplikacija te imaju subjektivno lošiji odgovor na liječenje. Kratkotrajni period preoperativnog gladovanja dovoljan je da promjeni metaboličko stanje bolesnika a time i odgovor na stres. Rana enteralna prehrana smanjuje učestalost komplikacija i poboljšava ishod liječenja. Netolerancija enteralne prehrane ovisi o brzini pražnjenja želuca. Brzina pražnjenja želuca određuje se paracetamolskim testom. CILJ RADA Procijeniti utječe li preoperativna enteralna prehrana bogata ugljikohidratima na stresni odgovor organizma procjenjeno kroz ispitivane parametre te na koji način ima utjecaja na postoperativno pražnjenje želuca. BOLESNICI I METODE RADA Rad je prospektivna randomizirana studija u koju je 116 bolesnika koji su operativno liječenih zbog kolelitijaze te zbog maligne bolesti debelog crijeva. Podjeljeni su u skupinu 1 (bolesnici koji su dobili preoperativnu enteralnu prehranu) i skupinu 2 (standardni protokol „ništa na usta“ 12 do 16 sati prije operacije). Stresni odgovor procjenjivan je kroz koncentraciju interleukina 6, 10 i čimbenika tumorske nekroze, C-reaktivnog proteina i kortizola u krvi. Paracetamolski test korišten je za procjenu brzine pražnjenja želuca. GLAVNI REZULTATI U bolesnika nakon laparoskopske kolecistektomije porast CRP-a je značajno manji u preoperativno hranjenih bolesnika. U preoperativno hranjenih bolesnika nakon laparoskopske kolecistektomije poslijepodnevnne postoperativne vrijednosti pokazuju normalan, fiziološki pad vrijednosti kortizola, dok u bolesnika koji nisu hranjeni postoperativne vrijednosti kortizola rastu i iznad jutranjih vrijednosti. U hranjenih bolesnika interleukin 6 je značajno manje raste nego u bolesnika koji nisu bili preoperativno hranjeni (60, 9 prema 144, 1 pg/ml ; p<0, 01). Koncentracija paracetamola raste brže i postiže više vrijednosti 60 minuta nakon davanja u skupini bolesnika koji su primali preoperativnu prehranu. U nehranjenih bolesnika najveće vrijednosti postižu se tek 120 minuta nakon davanja. ZAKLJUČCI Na osnovu iznesenih rezultata može se reći kako preoperativna peroralna prehrana bogata ugljikohidratima ima utjecaj na stresni odgovor organizma. Preoperativnim davanjem enteralne prehrane u svih bolesnika ubrzava se oporavak normalizacije brzine pražnjenja želuca, odnosno motiliteta gastroduodenalnog segmenta.

preoperative feeding; perioperative stress

nije evidentirano