hrvatski

Hlapljivi spojevi streličaste grbice (Cardaria Draba L.)

Streličasta grbica (Cardaria draba L.) je samonikla biljna vrsta iz porodice Brassicaceae, koja je rasprostranjena u mediteranskom dijelu Hrvatske, pa tako i na području Splita (park šuma Marjan) i okolice. Poznato je da biljne vrste porodice Brassicaceae sadrže grupu prirodnih spojeva sa sumporom u svom sastavu – glukozinolate. Cilj rada bio je identificirati glukozinolate streličaste grbice indirektnom metodom koja se sastoji od njihove hidrolize te izolacije i identifikacije oslobođenih hlapljivih hidrolitičkih produkata. Nakon endogene hidrolize glukozinolata - autolize, izolacija hidrolitičkih produkata, zajedno s ostalim hlapljivim spojevima prisutnim u biljnom materijalu, provedena je metodama vodene destilacije i ekstrakcije organskim otapalom. Kemijski sastav i udio hlapljivih spojeva određen je vezanom tehnikom plinska kromatografija – spektrometrija masa. Hidrolitički produkti glukozinolata nisu ni kvalitativno ni kvantitativno značajni sastojci uzoraka hlapljivih spojeva streličaste grbice dobivenim odabranom metodom analize. U uzorku hlapljivih spojeva dobivenom vodenom destilacijom identificirano je 5 hidrolitičkih produkata glukozinolata: sec-butil-izotiocijanat, izobutil-izotiocijanat, fenilacetonitril, 5-(metiltio)pentanonitril (erucin-nitril) i 4-(metiltio)butil-izotiocijanat (erucin). U uzorku hlapljivih spojeva dobivenom ekstrakcijom identificirana su samo dva hidrolitička produkta glukozinolata, 4-(metilsulfinil)butil-izotiocijanat, trivijalnog imena sulforafan, i izobutil-izotiocijanat. Kvalitativno i kvantitativno značajni sastojci uzoraka hlapljivih spojeva streličaste grbice su karboksilne kiseline i njihovi esteri s palmitinskom kiselinom kao dominantnim sastojkom. Kvantitativno značajan sastojak oba uzorka je i dibutil-ftalat. Karakteristični sastojci eteričnih ulja, terpeni i fenilpropanski derivati, identificirani su među hlapljivim spojevima streličaste grbice, ali u vrlo malim količinama.

streličasta grbica; hlapljivi spojevi; GC/MS; palmitinska kiselina; dibutil-ftalat

nije evidentirano