hrvatski

Upaniṣadi Bijele Yajurvede u svjetlu vedāntske komentatorske tradicije

U užem smislu shvaćena, vedānta predstavlja jedan od šest klasičnih sustava brahmanističke filozofije. Naziv vedānta (‘kraj Veda’) u indijskoj se tradiciji, međutim, odnosi i na upaniṣadi koje predstavljaju zadnji, zaključni dio Veda, brahmanističkoga svetog kanona koji može značiti i krajnji smisao, srž Veda. Uvelike slobodne od obrednoga okvira, upaniṣadi predstavljaju početak indijske filozofije. U njima se obrađuju kozmološke, psihološke i fiziološke te eshatološke teme. Vedānta se, kao hermeneutički filozofski sustav, trudi odrediti premoć upaniṣadi nad ostalim vedskim tekstovima jer one, prenoseći znanje o brahmanu, postaju sredstvo njegove spoznaje. Povijest razvoja tumačenja upaniṣadi može se podijeliti u tri faze od kojih se prva može prepoznati već u samim upaniṣadima u koje su tumačenja utkana prije fiksiranja konačne redakcije usmeno prenošenoga teksta. To je razvidno u različitim inačicama istih tekstova u kojima nalazimo dodatke slične glosama kad se usporede s drugim inačicama ili u „etimološkim” tumačenjima pojedinih riječi. Druga je faza tumačenje upaniṣadskih stavova u drugome tekstu, u temeljnome priručniku vedānte – Brahmasūtrama. Središnji dio radnje predstavlja prikaz Śaṅkarina komentara uz Bhadāraṇyaka-upaniṣad čime je predstavljena treća faza razvoja vedāntskoga tumačenja upaniṣadi. Ključni su odlomci komentara u radnji prevedeni i raščlanjeni dok je ostatak teksta, zbog svoga opsega, ukratko predstavljen prema izvorniku i raščlanjen s posebnim osvrtom na Śaṅkarine metode tumačenja teksta. U nastavku slijedi prijevod Śaṅkarina komentara uz Īśā-upaniṣad, druge upaniṣadi Bijele Yajurvede, zajedno s njegovom raščlambom. Na kraju se iznosi zaključak u kojem se narav vedāntskoga tumačenja određuje u skladu s teorijom komentiranja i hermeneutike.

Komentar; tumačenje; hermeneutika; egzegeza; vedānta; upaniṣadi; Bijela Yajurveda

nije evidentirano