hrvatski

Priprema uzoraka za mjerenje prirodnog radioaktivnog izotopa 14C akceleratorskom masenom spektrometrijom

U Laboratoriju za mjerenje niskih aktivnosti na Institutu Ruđer Bošković od 1968. godine koristi se metoda mjerenja radioaktivnog izotopa 14C prirodnih koncentracija u različitim uzorcima u svrhu datiranja u arheologiji, paleontologiji i geologiji te praćenja raspodjele 14C u prirodnom okolišu. Mjerenja se odvijaju radiometrijskom metodom pomoću tekućinskog scintilacijskog brojača za koju je potrebna količina uzorka koji sadrži od 1 g do 4 g ugljika. Novija metoda mjerenja 14C se bazira na akceleratorskoj masenoj spektrometriji (AMS) kojom je moguće mjeriti 14C prirodnih koncentracija u uzorcima koji sadrže svega stotinjak mikrograma ugljika. Pomoću AMS a otvaraju se nove mogućnosti primjene 14C u arheologiji, geologiji, ekologiji, sedimentologiji, paleoklimatologiji, forenzici, i dr. Budući da se radi o izotopu u tragovima (~10- 10% u odnosu na ukupan ugljik), potrebno je ugljik iz uzorka izolirati u oblik grafita pogodnog za analizu AMS om. Za rutinsku pripremu AMS meta koje sadrže 1, 5 mg ugljika iz ispitivanog uzorka, potrebne su posebne vakuumske linije u kojima se provodi proces grafitizacije, što uključuje dobivanje CO2 iz uzorka spaljivanjem (organski uzorci) ili otapanjem u kiselini (karbonatni uzorci), te redukciju CO2 u grafit. Kod postupka pripreme posebno treba paziti da se odstrane spojevi koji sadrže organski ili anorganski ugljik, a nisu dio uzorka. Mala količina potrebnog ugljika čini pripremu grafitne mete za AMS izuzetno podložnu onečišćenju stranim ugljikom, te tome treba posvetiti posebnu pozornost. Paralelno s uzorcima pripremaju se i odgovarajući standardi koji se koriste u svrhu kontrole procesa pripreme. Pripremljene grafitne mete se šalju na mjerenje AMS om u Scottish Universities Environmental Research Centre, Glasgow (SUERC), Velika Britanija. U ovom radu bit će prikazan proces pripreme grafita iz različitih uzoraka, rezultati vrednovanja procesa u različitim fazama, problemi na koje nailazimo u tijeku rada i njihova rješenja.

14C datiranje; AMS

nije evidentirano