hrvatski

Statistička analiza ravnotežnog procesa odsumporavanja benzina metodom kapljevinske ekstrakcije

Prisutnost sumpora u ugljikovodičnim naftnim gorivima utječe na povećanje ukupnih štetnih emisija u atmosferu i smanjuje aktivnost katalizatora, te su iz tog razloga uvedena zakonska ograničenja o dopuštenoj količini sumpora u motornim benzinima. Pravilnicima Ekonomske komisije Ujedinjenih naroda za Europu propisane su norme u pogledu emisije ispušnih plinova koje cestovna vozila moraju zadovoljiti (Euro 1, Euro 2, Euro 3, Euro 4 i Euro 5). Trenutačno su važeće Euro 5 norme koje propisuju maksimalnu dopuštenu razinu sumpora do 10 mg/kg i za motorne benzine i dizelska goriva. Motorni benzini su kompleksne smjese ugljikovodika dobivene namiješavanjem komponenti različitih procesa prerade nafte, a komponenta koja u najvećoj mjeri doprinosi ukupnoj količini sumpora, čak do 98%, je FCC benzin. Općeprihvaćena metoda uklanjanja sumporovih spojeva iz ugljikovodičnih goriva naziva se katalitička hidrodesulfurizacija (HDS), a temelji se na katalitičkoj separaciji sumpora iz benzina i diezelskih goriva u prisutnosti vodika. Najveći problem HDS-a je sve veći nedostatak količine raspoloživog vodika, koji se dobiva procesima reformiranja, te djelomične oksidacije teških ugljikovodičnih sirovina, što rezultira ispuštanjem velikih količina ugljikovog dioksida u atmosferu. Iz tog razloga, javljaju se različiti novi procesi kojima se mogu dobiti goriva s manjim udjelom sumpora, kao nadopuna postojećem HDS postrojenju. Jedan od novih trendova u procesima desulfurizacije ugljikovodičnih smjesa je proces kapljevinske ekstrakcije. Ekstrakcija je ravnotežni separacijski proces uklanjanja jedne ili više komponenti iz čvrste ili kapljevite smjese pomoću selektivnog otapala. U ovom radu dan je pregled rezultata istraživanja čiji je cilj bio odrediti mogućnost smanjivanja koncentracije sumpora u frakciji benzina s FCC procesa kapljevinskom ekstrakcijom pomoću sulfolana. U tu svrhu napravljena je ravnotežna analiza sustava FCC benzin – sulfolan, čime je dobivena ravnotežna krivulja i potreban broj ekstrakcijskih stupnjeva. Zatim je proveden faktorski plan s obzirom na 6 ulaznih parametara za određivanje utjecajnih ulaznih parametara i njihovih međudjelovanja. Utvrđeni su uvjeti 26 faktorskog plana prema kojima je proveden eksperiment, te se pristupilo statističkoj analizi dobivenih podataka o učinkovitosti procesa ekstrakcije na količinu sumpora u uzorku FCC-benzina, uz pomoć računalnog programa Design-Expert. Postavljen je empirijski model za opisivanje kapljevinske desulfurizacije FCC benzina sulfolanom.

FCC benzin; Desulfurizacija; Sulfolan; Statistička analiza

nije evidentirano