hrvatski

Obitelj gena p53 – uloga u razvoju organizma i tumorigenezi

Tumor supresorski gen p53 ima kritičnu ulogu u kontroli staničnog rasta i održavanju genetske stabilnosti. Ove aktivnosti posljedica su činjenice da p53 stvara tetramere koji se vežu za određeni slijed na DNA i aktiviraju transkripciju. Gubitkom tumor supresorske aktivnosti, mutirani proteini p53 dobivaju onkogeni potencijal što rezultira nekontroliranim rastom stanica tumora. Otkrivena su i dva srodnika gena p53- p63 i p73, koji pokazuju veliku strukturnu sličnost s genom p53, ali funkcionalno velike razlike. Sva tri gena imaju dva promotora, što zajedno s alternativnim izrezivanjem i alternativnim početkom translacije daje brojne izoforme proteina s različitim funkcijama. Tako geni p63 i p73 imaju vrlo složenu strukturu i kodiraju dvije skupine izoformi proteina koje imaju suprotno funkcionalno djelovanje- izoforme s transaktivacijskim područjem (TAp63/73) koje imaju tumor supresorsko djelovanje i izoforme bez transaktivacijskog područja (ΔNp63/73) s potencijalnim onkogenim djelovanjem djeluju kao transdominantni inhibitori TAp73 i divljeg tipa p53. Nedavno je utvrđeno da i p53 sadrži još jedan promotor, te da dolazi do sinteze višestrukih izoformi, čija funkcija nije još u potpunosti jasna. U ovom preglednom radu opisane su različite izoforme p63, p73 i p53 te njihova uloga u razvoju i tumorigenezi. Istraživanja članova obitelji p53, posebice njihovih međusobnih interakcija pridonijet će rasvjetljavanju uloge ovih proteina u nastanku i razvoju tumora.

p53 ; p63 ; p73 ; diferencijacija ; razvoj ; tumorigeneza

nije evidentirano