engleski

Bovine respirastory diseases complex -immunoprophylaxis and therapy

Respiratorne bolesti goveda imaju multikauzalnu etiologiju i čine kompleksnu interakciju između okolišnih uvjeta, imunosnog stanja domaćina i patogenih mikroorganizama. Okolišni uvjeti (odbiće, transport, miješanje, pretrpavanje objekta i loša ventilacija) čine stres koji smanjuje imunost životinja, dok loša ventilacija i pretrpavanje omogućuju lakše širenje respiratornih infekata. Kompleks respiratornih bolesti goveda javlja se u dva oblika, kao enzootska pneumonija teladi i transportna groznica. Kod oba oblika bolest započinje stresom, što pogoduje razvoju virusne infekcije dišnih puteva. Na virusnu infekciju redovito se nadovezuje sekundarna bakterijska infekcija koja uzrokuje puno ozbiljniju kliničku sliku. Najznačajniji virusi u kompleksu dišnih bolesti goveda su virus parainfluence 3 (PI-3), goveđi respiratorni sincicijski virus (BRSV), goveđi herpesvirus 1 (HPV 1) i virus bolesti sluznica goveda (BVDV). Virus PI-3 obično je povezan sa blagim ili subkliničkim infekcijama, očituje se kašljem i seroznim nosnim iscjetkom. Infekcija virusom PI-3 pogoduje razvoju sekundarnih bakterijskih infekcija. Goveđi respiratorni sincicijski virus uzrokuje ozbiljnije simptome, temperaturu 40-42 °C, depresiju, smanjen apetit, kašalj, tahipneju, nosni iscjedak, disanje otvorenim ustima i subkutane emfizeme. Goveđi herpesvirus 1 osim dišnih bolesti uzrokuje infektivni rinotraheitis, pustularni vulvovaginitis, balanopostitis, konjuktivitis, abortus, encefalomijelitis i mastitits. Klinička slika respiratornog oblika u tovne junadi ovisi o sekundarnim bakterijskim infektima, a obično se manifestira sa febrom, anoreksijom, kašljem, slinjenjem, nosnim iscjedkom i tzv. “crveni nosom” radi upale nozdrva. Uloga virusa bolesti sluznica goveda u kompleksu respiratornih bolesti nije u potpunosti razjašnjena. Ovaj virus inducira imunosupresiju koja dozvoljava razvoj sekundarnih bakterijskih infekcija. Nakon primarne virusne infekcije gotovo redovito dolazi i do sekundarne bakterijske infekcije slijedećim bakterijama: Mannheimia (Pasteurella) haemolytica, Pasteurella multocida, Histophilus somni i Arcanobacterium (Corynebacterium) pyogenes M. haemolytica se kod zdravih goveda nalazi u kriptama tonzila, teško se izdvoji bakteriološkom pretragom. Nakon stresa i virusne infekcije brzo se umnaža u nazofaringealnoj sluznici, nakon čega dolazi do inhalacije i kolonizacije pluća. Glavni faktor virulencije je tvorba leukotoksina. Kod bakterije P. multocida patogeneza nije potpuno poznata. Ona kolonizira pluća nakon stresa životinje, virusnih infekcija ili kroničnih oštećenja pluća. Bakterija H. somni normalno živi u nazofaringsu goveda, uzrokuje pneumoniju nakon oštećenja pluća (stres, virusi) i često prelazi u septikemiju. A. pyogenes uzrokuje apscese u plućima. Općenito, nastupom bakterijske pneumonije tjelesna temperatura se povisi (40-41 °C), depresija, toksemija, mukopurulentni nosni iscjedak, vlažan kašalj. Učinkovita je imunoprofilaksa vakcinama koje sadrže antigene četiri navedena virusa, jer sprječavanjem razvoja virusne pneumonije neće doći niti do razvoja sekundarne bakterijske pneumonije. Prema istraživanjima provedenim 2009. godine u Hrvatskoj, kada je vakcinacija provedena u 5 uzgoja (telad mase oko 120 kg), došlo je do porasta titra protutijela prema svim antigenima vakcine (PI-3, BRSV, HPV1, BVDV) i znatnog smanjenja šteta uzrokovanih pneumonijama. Terapija se temalji na suzbijanju sekundarne baktreijske infekcije. U terapiji bitno je što prije započeti antibiotkom koji djeluje na tri glavna bakterijska uzročnika. Antibiotik se aplicira febrilnima. Nakon 2 dana temperatura mora pasti ispod 40°C, inače treba promijeniti antibiotik. Terapiju produljiti i 2 dana nakon smirivanja kliničke slike. Iako se terapija započinje odmah, dobro je prije terapije poslati materijal u dijagnostički laboratorij radi bakteriološke pretrage i antibiograma (neliječene živ, obrisak nosnog iscjetka ili ev. pluća uginule životinje). Prije antibiograma moramo znati da M. haemolytica ima dva serovara A1 i A2. Polovica izolata oba serovara rezistentna na sulfonamide. Serovar A1 rezistentan je na penicilin (ampicilin) i tetracikline, dok je serovar A2 općenito osjetljiv na najčešće korištene antimikrobne lijekove. U Hrvatskoj, svi izolati M. haemolytica osjetljivi su prema ceftiofuru, tulatromicinu, florfenikolu, enrofloksacinu i amkosicilinu s klavulanskom kiselinom, 80 % izolata je osjetljivo prema penicilinu i ampicilinu, a 79% prema oksitetraciklinu. Samo 45 % izolata osjetljivo je prema sulfametoksazolu s trimetoprimom.

Bovine; respiratory diseases

nije evidentirano