hrvatski

Stanje biljnih hraniva u tlu i listu vinove loze kao činitelj priroda i kakvoće grožđa

U ishrani vinove loze, kao i ostalih biljnih vrsta, gnojidba je nezaobilazna mjera o čijem načinu i stupnju primjene ovisi visina priroda i kakvoća proizvoda. Za pravilnu gnojidbu potrebo je dobro poznavati tlo i biljku, a za potpunu informaciju treba imati analize tla i biljke. U tu svrhu koriste se razne metode ekstrakcije elemenata, klasične i novije. U ovom radu prikazani su rezultati novije EUF metode, koja uz poznavanje stvarne količine raspoloživih elemenata u tlu, daje i podatke kojom brzinom se mijenja količina utvrđenih elemenata tijekom vegetacije. Na temelju tih podataka dobija se odgovor koju količinu hranjivih elemenata (gnojiva) stvarno dodati da bi se optimalno ishranila biljka i povećala, odnosno barem održala razina hraniva u tlu za neko određeno vrijeme. Prve analize tla u vinogradima EUF metodom izvršene su 1974., a prvi rezultati njene primjene objavljeni su u Mađarskoj 1982. i 1983. godine. Rad se zatim nastavlja (1984.-1987.) na većim površinama (29500 ha) u pokrajinama Njemačke Bayern i Baden- Württenberg. Treba istaći da je u ovim vinogradima gnojidba dušikom potpuno izostala na 50% površina, gnojidba fosforom 71% i kalijem 55%. Nakon ovih rezultata, analize su proširene na pokrajine Rheinland-Pflaz i Hessen. U našoj zemlji primjena EUF metode započela je 1993., da bi se u kontinuitetu nastavila do 1996. godine. U tom razdoblju analizama je obuhvaćeno 437 ha vinograda na širem području Slavonije i Dalmacije. Od sorata prevladavaju graševina (46%), reinski rizling, silvanac zeleni, burgundac bijeli, traminac (30%) i ostale sorte 24% (plavka, vranac, ružica, kujundžuša, zlatarica, kuč). Iako je na analiziranoj površini nađeno čak 15 međurednih razmaka, glavnina vinograda (69%) zasnovana je u sklopu od 4000 trsova/ha (razmak 2, 8x0, 9 m). Uz 310 uzoraka tla koju su uzimani s dvije dubine (0-30 i 30-60cm), otvoren je 31 pedološki profil na dubini 0-150 cm. U kontinentalnom dijeli zemlje, glavnina korijena vinove loze se nalazi na dubini 25-45 cm, a u mediteranskom području 10-30 cm. Uz analize tla (koristi se oko 40 parametara), svi ovi momenti uvažavani su kod izrade preporuka za gnojidbu vinograda. Samo 50% vinograda ima potpun sklop (100%), kod 20% vinograda nedostaje 10% loza, kod 13% vinograda 20%, 7% vinograda 30%, 6% vinograda 40% i 4% vinograda iznad 40%. Ustanovljena je visoka varijabilnost EUF raspoloživih hraniva, što je koreliralo s koncentracijom biljnih hraniva u listu vinove loze. Tako je kod sorata visoke kakvoće kod prve i druge dubine (30 i 60 cm) dobivena visoka korelativna veza izmedu sadrzaja EUF-NO_3 i N u listu (r=0.767** i 0.602**), zatim EUF-P i EUF-K prema P i K u listu vinove loze (za P r=0, 796** i r=0.710** , za K 0.713** i 0.495**) . I kod ostalih sorata postoje visoko signifikantne veze između ovih elemenata u tlu i listu vinove loze, ali s nižim koeficijentom korelacije (kod K 0.382**). Također postoji visoka pozitivna korelacija između priroda grožđa i koncentracije EUF-P20 i iznosi r=0, 687** (sorte visoke kakvoće). Visoko signifikantna pozitivna veza ustanovljena je između EUF K20 i sadržaja šećera u grožđu (kod crnih sorata r=0.600**). Negativan utjecaj na kakvoću grožđa u mediteranskom području imaju pH i EUF-Na20, EUF-Norg20, humus i EUF-Ca20 (r=-0.612**, r=-0.638**, r=-0.741**, r=-0.894 i r=-0.917**), a pozitivan EUF-Fe i Fe u listu (r=0.788** i r=0.788**), te EUF-Zn (r=0.857). EUF-Mn i Mn u listu imao je vrlo značajan utjecaj na povećanje priroda, sadržaja šećera i organskih kiselina (r=0.727**, r=0.586** i r=0.913**). Analizirajući distribuciju elemenata po dubini profila, kod većine vinograda od 2/3 NPK hraniva raspoređeno u gornjem sloju (0-30 cm), što ukazuje de se gnojidba obavlja plitko. Posebno je to izraženo kod fosfora u mediteranskom području koji inače u vrlo niskoj koncentraciji (gornja dubina 0.65, a donja 0.38 mg/100g). Ustanovljena je visoka varijabilnost priroda i kakvoće grožđa. Tako npr. kod kvalitetnih sorata prosječni prirod grožđa iznosi 8.2 t/ha uz variranje (1.44 do 13.88 t/ha). Najmanja su variranja ustanovljena kod graševine koja je ostvarila prosječan prirod grožđa od 8.64 t/ha, sadržaj šećera 18.64% i kiselina 7.15 mg/l.

vinova loza ; vinogradi ; kvaliteta grožđa ; gnojidba ; EUF metoda

nije evidentirano