hrvatski

Serotoninski receptori tipa 2 u psihijatrijskim poremećajima

Dosadašnja istraživanja serotoninskog sustava su pokazala da serotonin i njegovi receptori imaju između ostaloga važnu ulogu u regulaciji unosa hrane, apetita i tjelesne težine. Poremećena aktivnost i funkcija serotoninskog sustava se povezuje s razvojem psihijatrijskih poremećaja (depresija shizofrenija, posttraumatski stresni poremećaj /PTSP/). Promjene apetita i tjelesne težine često su prisutne u psihijatrijskih bolesnika, a mogu se javiti i kao nuspojava tijekom liječenja psihofarmacima. Serotoninski receptori tipa 2A (5-HT2A receptori) se nalaze na membrani postsinaptičkog neurona, u stijenci krvnih žila i na membrani trombocita. U depresiji, shizofreniji i PTSP dokazana je promjenjena funkcija 5-HT2A receptora. Mjesto su djelovanja antidepresiva i atipičnih antipsihotika. Gen 5HT2A receptora je smješeten na dugom kraku kromosoma 13 i sadrži tri eksona i dva introna. Rezultati usporedbe funkcije 5HT2A receptora i T102C polimorfizma gena za 5HT2A receptore upućuju da bi T alele bio povezan s povećanim brojem (funkcijom) 5HT2A receptora u zdravih osoba. Najnovija molekularna istraživanja istražuju da li bi određivanje genskih varijanti 5-HT2A receptora moglo poslužiti u personalnoj medicini u predviđanju individualnog dobrog ili lošeg terapijskog učinka psihofarmaka. Usprkos velikom broju istraživanja dobiveni rezultati nisu potvrdili pretpostavke o povezanosti genskih varijanti 5-HT2A receptora s etiologijom psihičkih poremećaja ili s terapijskim učinkom psihofarmaka. Suvremeni način života koji uključuje kaloričnu prehranu uz istovremeno smanjenu fizičku aktivnost najčešći su uzrok porasta broja osoba s prekomjernom tjelesnom težinom. Debljina smanjuje kvalitetu života i predstavlja ozbiljnji zdravstveni problem zbog povećanog rizika razvoja šećerne bolesti, metaboličkog sindroma, hipertenzije, srčanih i malignih oboljenja. Najnovija molekularna istraživanja su pokazala povezanost između polimorfizama gena serotoninskih 5-HT2A i 5-HT2C receptora, poremećaja hranjenja, pretilosti, povećanog indeksa tjelesne mase i izostanka supresije lučenja kortizola u deksametazonskom testu./ Rezultati naših istraživanja su pokazali da je distribucija genotipova 5HT2A gena u hrvatskih zdravih ispitanika u skladu s literaturnim podacima o distruibuciji u populaciji euroazijskog porijekla. Dobiveni preliminarni rezultati ne potvrđuju pretpostavke da je prekomjerni indeks tjelesne mase u veterana s PTSP-om i u ratnih veterana bez PTSP-a povezan s koncentracijom trombocitnog serotonina i C alelom 102T/C polimorfizma 5-HT2A gena. Neophodno je daljnje istraživanje povezanosti serotoninskog sustava, i njegovih receptora u etiologiji i liječenju psihičkih poremećaja.

serotoninski receptori tipa 2; psihijatrijski poremećaji

nije evidentirano