hrvatski

Reakcije ferocenilalkanola s dietil-malonatom i etil-merkaptoalkanoatima

Prema postupcima opisanima u literaturi pripravljeni su ferocenilmetanol (3), njegovi alpha-supstitucijski derivati 7-9, te 2- i 3-ferocenilalkanoli 11, 16, 17 i 22. Kao što se je očekivalo, karbinoli 3, 7 i 8 dali su u reakcijama s dietil-malonatom u prisutnosti natrija produkte malonesterske sinteze 23a-c. Pri sličnim uvjetima reagensi 11, 16, 17, 20 i 22 prevedeni su u transesterifikacijske produkte 24a-d. Djelovanjem PBr_3 na karbinole 16 i 17 dobiveni su omega-ferocenilalkil-bromidi 18 i 19, koji su podvrgnuti malonesterskoj sintezi pri čemu su nastali spojevi 23d-e. Reakcijom ferocenilmetanola (3) s etil-tioglikolatom, pri uvjetima sličnim za naprijed opisane reakcijama s dietil-malonatom, nastaje supstitucijski produkt 25, a pretvorbe viših karbinola 16 odn. 17 s istim reagensom daju transesterifikacijske produkte 26. Naprijed opisani bromidi 18 odn. 19 reakcijom s merkaptoalifatskim kiselinama u MeOH/NaOH daju supstitucijske produkte 27 i 28. Reakcijom karbinolâ 3, 16 i 17 s tioglikolnom kiselinom uz TFA u acetonu pripravljeni su produkti tipa 27. Struktura malonesterskih produkata 23, supstitucijskih produkata 25, 27 i 28 kao i transesterifikacijskih spojeva 24 i 26 potvrđena je na osnovi elementarne i spektroskopske analize, te su predloženi reakcijski mehanizmi njihova nastajanja. Dobiveni rezultati, uz potvrdu poznate stabilnosti ferocilnih kationa, ukazuje i na stabilizacijski učinak ferocenske jezgre na beta-karbokatione.

ferocen; malonesterska sinteza; transesterifikacija; omega-feroceniltialifatske kiseline; alpha- i beta-ferocenilni karbokationi

nije evidentirano