hrvatski

Tipovi relativne deprivacije, atribucijske sklonosti i reakcije na stanje u društvu

Brojne empirijske provjere teorije relativne deprivacije pokazuju da deprivacija koja je rezultat socijalnih i/ili temporalnih usporedbi često izaziva individualno i socijalno ozbiljnije posljedice od apsolutne. U okviru teorije, grupna i dvostruka deprivacija smatraju se politički relevantnijim od individualne, uglavnom zbog različitih atribucijskih sklonosti koje se uz njih vežu. Individualna deprivacija, bez percipirane depriviranosti grupe ili socijalne okoline, zbog veće sklonosti pripisivanja uzroka vlastitog statusa ili stanja sebi samome, u većoj će mjeri polučiti istovrsne, individualne simptome, bilo psihološke (stres, depresiju, anomiju), bilo ponašajne (pokušaje promjene individualnog statusa), dok će grupna ili dvostruka, kao posljedice međugrupnih usporedbi i veće sklonosti eksternalnim atribucijama, vjerojatnije izazvati reakcije koje imaju veću političku važnost. Istraživanjem, provedenim usmenom anketom na reprezentativnom uzorku punoljetnog stanovništva Hrvatske, provjeren je utjecaj različitih tipova deprivacije i atribucijskih sklonosti na dvije vrste reakcija, pasivne (politička anomija) i aktivne (sklonost sudjelovanju u kolektivnim akcijama). Rezultati su pokazali da 1) u skladu s teorijskim očekivanjima, grupna i dvostruka deprivacija izazivaju politički relevantnije reakcije u odnosu na individualnu, pri čemu grupno deprivirani sudionici iskazuju veću sklonost aktivnijim reakcijama u odnosu na individualno i dvostruko deprivirane, dok su dvostruko deprivirani skloniji političkoj anomiji u odnosu na individualno i grupno deprivirane sudionike ; 2) glavni medijacijski učinak između deprivacije i politički relevantnih reakcija pokazuju eksternalne proksimalne atribucije odgovornosti za stanje u društvu. Stoga je predloženo da se, u okviru novijih pokušaja integracije teorije relativne deprivacije i atribucijske teorije, Wienerovim dimenzijama lokusa, stabilnosti i kontrolabilnosti uzroka pridoda i onu koja obuhvaća prokismalna ili jednostavna objašnjenja (barem kad je riječ o ovakvoj vrsti problematike), bez obzira na njihovu objektivnu relevantnost i/ili istinitost.

relativna deprivacija; atribucijska teorija

nije evidentirano