hrvatski

Primjena izotopnih i geokemijskih metoda u praćenju globalnih i lokalnih promjena u ekološkom sustavu Plitvička jezera

U svrhu utvrđivanja lokalnog i globalnog utjecaja čovjeka na cjelokupnom eko-sustavu Plitvičkih jezera napravljena su istraživanja jezerskog sedimenta, vode i atmosfere na tom području. Površinski (recentni) jezerski sedimenti iz 4 jezera analizirani su suvremenim geokemijskim metodama: određivanje mineraloškog i elementnog sastava (elementi u tragovima i CHN analiza organske tvari), te izotopna istraživanja organske i anorganske frakcije sedimenta (14Ckarb, 14Corg, δ 13Ckarb, δ 13Corg, δ 18O i δ 15N). Obuhvaćen je period od ~ 150 godina što je utvrđeno datiranjem sedimenata metodom 210Pb. Određivanja 14C u atmosferskom CO2 i listincu, te 3H u oborinama, u kombinaciji s izotopnim mjerenjima u sedimentu objasnila su geokemijske procese koji su prisutni u sustavu atmosfera-voda-sediment, posebno izotopne procese izmjene ugljika. Fizikalno kemijska mjerenja u površinskim i procjednim vodama pokazala su da veći dio hranjivih soli ulazi u jezerske vode putem procjednih voda. Uočen je porast temperature jezerske vode u zadnjih 20-ak godina (1-2°C) koji je mogao utjecati na procese u jezerima. Globalno zatopljenje i promjena klime pojačavaju primarnu produkciju što su pokazale izotopne analize sedimenata, posebno u manjim jezerima. Analize voda pokazale su da su Plitvička jezera vrlo čista i oligotrofna i da nema zamjetnog antropogenog zagađenja. Rezultati istraživanja ukazuju na utjecaj globalnog zagađenja atmosfere koje se reflektira u jezerskom sedimentu (porast 14C aktivnosti uslijed termonuklearnih eksplozija).

Plitvička jezera ; jezerski sediment ; taloženje kalcita ; 14C aktivnost ; stabilni izotopi ; elementi u tragovima ; CHN analiza ; fizikalno-kemijska mjerenja voda

nije evidentirano