hrvatski

Promjene i gubici pri izolaciji eteričnog ulja Mentha citrata, Ehrh. hidrodistilacijom

Eterično ulje M. citrata ima veliki sadržaj linalil-acetata i linalola, koji su podložni promjenama tijekom hidrodestilacije. Hlapljivi spojevi ove biljke su izolirani na dva načina: hidrodestilacijom u modificiranoj aparaturi po Clevengeru i kontinuiranom ekstrakcijom s pentanom. Dobiveni spojevi su analizirani vezanim sustavom plinska kromatografija-spektrometrija mase (GC-MS) na koloni HP-20M (Carbowax 20M). Glavne komponente eteričnog ulja i pentanskog ekstrakta su bile: linalil-acetat (16.4% 26.9%), linalol (23.6% 18.4%), 1,8-cineol (13.5% 18.3%), (-mircen (6.5% 2.4%), (-terpineol (6.8% 0.7%), te geranil-acetat (4.9% 1.1%). Iscrpak eteričnog ulja dobivenog hidrodestilacijom bio je 2.1% (w/w), a pentanskog ekstrakta 3.6% (w/w). Uočava se značajna razlika u kvalitativnom i kvantitativnom sastavu eteričnog ulja i pentanskog ekstrakta. Za vrijeme hidrodestilacije (pH 5.5-6.5), preferirana je hidroliza linalil-acetata, te reakcije pregradnje, ciklizacije i eliminacije. Linalil-acetat prelazi u geranil-acetat i neril-acetat (alilna pregradnja), te eliminacijom u mircen, cis-(-ocimen i trans-(-ocimen. Ciklički ugljikovodici limonen, terpinolen, (-terpinen i (-terpinen nastaju također iz linalil-acetata preko (-terpinil kationa i terpinen-4-il kationa. Linalol pokazuje slične reakcije pregradnje i eliminacije, pri primijenjenim uvjetima hidrodestilacije. Aromatične biljke sa visokim postotkom linalil-acetata i linalola mogu producirati spojeve koji nastaju gore navedenim reakcijama, a nisu prisutni među izvornim hlapljivim spojevima ovih biljaka. Stoga se za ove biljke preporučuje ekstrakcija s pentanom kao metoda kontrole. Mentori: Dr.sc. J. Mastelić i Doc.dr.sc. M. Miloš

Mentha citrata Ehrh.; eterično ulje; GC-MS

nije evidentirano