hrvatski

Neonikotinoidi - Agonisti nikotinskih acetilkolinskih receptora

Neonikotinoidi spadaju u jednu od najnovijih skupina insekticida. Pojava otpornosti populacije štetnika na organofosfate i metilkarbamate, inhibitore acetilkolinesteraze, dovela je do njihove slabije učinkovitosti i uvjetovala da ih neonikotinoidi istisnu iz uporabe. Na osnovu strukture neonikotinoidni insekticidi su slični nikotinu, a djeluju na nikotinsku podskupinu acetilkolinskih receptora (nAChR). Imidakloprid je najvažniji neonikotinoid, a odlikuje se niskom postojanosti u tlu, visokom insekticidnom aktivnošću i niskom toksičnosti u sisavaca. Njegovo selektivno djelovanje s višom toksičnošću prema insektima ovisi o glavnim strukturnim razlikama u građi vezujućih strana neuronskih nAChR i o ionizaciji dušika u pirolidinskom prstenu. Neurofiziološke studije su potvrdile da imidakloprid izaziva najprije stimulaciju postsinaptičkih membrana insekata, a njegovim dugotrajnim djelovanjem javlja se paraliza prijenosa živčanih impulsa što obično završava smrtnim ishodom. Važnu ulogu pri prijelazu imidakloprida u centralni živčani sustav kao i njegovo vezivanje za nAChR ima hidrofobnost. Ionizacijom se snizuje stupanj hidrofobnosti i ograničava prijelaz imidakloprida što rezultira nižu insekticidnu aktivnost. Imidakloprid slabo ionizira u neutralnom mediju te lako prolazi kroz lipofilnu barijeru insekta. U Hrvatskoj se imidakloprid često koristi u maslinicima Istre i Kvarnerskih otoka kao efikasno sredstvo u zaštiti nasada maslina protiv različitih nametnika. U ovom radu prikazana su dosadašnja saznanja o kemiji i načinu djelovanja neonikotinoida, te uspoređivana njihova toksičnost sa ostalim skupinama insekticida.

neonikotinoidi; imidakloprid; nikotinski acetilkolinski receptori;

nije evidentirano