hrvatski

Varijabilnost lucerne (Medicago spp.) procijenjena fenotipskim svojstvima i molekularnim markerima

Lucerna (Medicago sativa L.) je najraširenija i jedna od najznačajnijih krmnih leguminoza. U provedenom istraživanju procijenjena je varijabilnost najznačajnijih agronomskih svojstava 15 kultivara lucerne (Medicago spp.) domaćeg i stranog porijekla (1), utvrđena je razina genetske divergentnosti između ispitivanih kultivara lucerne na temelju morfoloških svojstava i molekularnih markera (2), analizirana je genetska varijabilnost između i unutar istih kultivara na molekularnoj razini RAPD markerima (3) i procijenjena je oplemenjivačka vrijednost proučavane germplazme (4). Poljski pokus proveden je na lokaciji Osijek po shemi randomiziranog bloka (RCBD) u tri ponavljanja. Osnovne parcele pokusa (1x5, 5 m) sadržavale su 36 biljaka/kultivaru s razmakom biljaka unutar i između redova od 0, 50 cm. Tijekom dvogodišnjeg istraživanja (2004. i 2005.) praćena su slijedeća agronomska i morfološka svojstva: prinos zelene mase, prinos suhe tvari, prinos i sadržaj bjelančevina, visina i regeneracija biljaka, broj stabljika po biljci, broj internodija po stabljici, omjer mase lista i stabljike, sadržaj neutralnih (NDF) i kiselih (ADF) vlakana, tip rasta, boja biljke, oblik lista, dužina i širina srednjeg listića te brzina porasta. RAPD-PCR analize provedene su na 300 biljaka s 6 primera. Agronomska svojstva obrađena su analizom varijance (ANOVA). Izračunata je genetska udaljenost za RAPD podatke i morfološka svojstva. Izvedene su analize skupina na osnovi kojih su izrađeni dendogrami, te su napravljeni 2D PCoA prikazi. Na osnovi genetske udaljenosti za molekularne podatke obavljena je analiza molekularne varijance (AMOVA). Utvrđene su značajne razlike između proučavanih kultivara lucerne za sva svojstva, osim za sadržaj NDF-a i ADF-a. Utvrđena je velika varijabilnost unutar proučavanih kultivara u prinosima i broju stabljika po biljci. Ustanovljene su značajne pozitivne korelacijske veze prinosa s visinom i regeneracijom biljaka. RAPD metoda se pokazala učinkovitom u procjeni genetske divergentnosti između proučavanih kultivara. Analizom RAPD markera utvrđena je veća varijabilnost unutar kultivara nego između kultivara. Na osnovi morfoloških svojstava nije utvrđena jasna raspodjela kultivara sp. sativa prema porijeklu. Korelacijska povezanost genetske udaljenosti na osnovi morfoloških svojstava i molekularnih markera nije utvrđena. Na osnovi analiza agronomskih svojstava i RAPD markera za oplemenjivački razvoj novih kultivara najinteresantnijim su se pokazali australijski kultivari Prime i Genesis, američki kultivar Magnum V-Wet, argentinski kultivar Barbara te poljski kultivar Radius.

lucerna (Medicago spp.); varijabilnost; agronomska svojstva; morfološka svojstva; genetska udaljenost; RAPD markeri

nije evidentirano