hrvatski

Molekularna dijagnostika nasljednih ataksija

Nasljedne ataksije su heterogena skupina neurodegenerativnih bolesti kod kojih prevladava poremećaj koordinacije pokreta. Atrofija malog mozga i/ili njegovih veza s drugim strukturama živčanog sustava razvija se kao posljedica molekularnih promjena u više od 40 različitih gena. Osnovni genski poremećaj u većine ovih gena je povećanje broja ponavljajućih slijedova nukleotida (CAG, CTG, CGG, GAA ili ATTCT). Produljenje slijeda u kodirajućoj regiji gena rezultira sintezom nefunkcionalnog proteina, dok produljeni nukleotidni slijed u nekodirajućoj domeni gena uzrokuje promjenu regulacije transkripcije gena ili pogrešno izrezivanje molekula mRNA, što u konačnici završava aktivacijom apoptoze živčanih stanica. Prema načinu nasljeđivanja razlikujemo autosomno dominantne (spinocerebelarne ataksije, SCA), autosomno recesivne, spolno (X-vezane) te ataksije vezane uz mitohondrijske bolesti. Cilj studije bio je proširiti diferencijalnu dijagnostiku ataksija molekularnom analizom te ispitati učestalost pojedinih oblika nasljednih ataksija u našoj populaciji bolesnika. Ispitana su 73 bolesnika u kojih su isključeni stečeni oblici ataksije. Određivanje broja tripleta CAG u genu za ataksin-1 (SCA 1), ataksin-2 (SCA 2) i ataksin-3 (SCA 3) te broja tripleta GAA u genu za frataksin (Friedreichova ataksija, FRDA) provedeno je metodom lančane reakcije polimerazom (PCR). Proizvodi PCR su analizirani kvalitativno na 2%-tnoj agarozi i kvantitativno na 6%-tnom poliakrilamidnom gelu. Od 13 bolesnika sa sumjom na autosomno recesivni oblik ataksije FRDA je potvrđena u 3 (23%) bolesnika. U preostalih bolesnika otkrivene su dvije autosomno dominantne ataksije, podtipa SCA2 i SCA3. Nasljedne ataksije su potvrđene u samo 5 (7%) bolesnika. Uvedene metode za FRDA, SCA1, SCA2 i SCA3 su tek prva faza molekularne analize nasljednih ataksija kojima se potvrđuju najučestaliji oblici. U idućem razdoblju predviđa se proširenje dijagnostičkog slijeda.

ataksija; dijagnostika

nije evidentirano