hrvatski

Serotoninski receptori tipa 2A u posttraumatskom stresnom poremećaju

Dosadašnja istraživanja neurobiološke podloge posttraumatskog stresnog poremećaja (PTSP)-a upućuju između ostaloga i na promjenu funkcije serotoninskog sustava i njegovih receptora. Serotoninski receptori tipa 2A (5-HT2A) se ubrajaju u drugu skupinu serotoninskih receptora. Nalaze se u mozgu na membrani postsinaptičkih neurona i periferno u stijenci krvnih žila i na membrani trombocita. 5-HT2A receptori sudjeluju u regulaciji odgovora na stres, ponašanja, tjelesne težine, spavanja, i tonusa krvnih žila. Opažena je promjena njihove aktivnosti u psihijatrijskih bolesnika, a mjesto su djelovanja atipičnih antipsihotika (olanzapin, risperidon, klozapin). Najnovija molekularna istraživanja su pronašla povezanost između polimorfizama gena za 5-HT2A receptore i psihičkih poremećaja (shizofrenije, depresije). Gen za 5-HT2A receptore je smješten na dugom kraku kromosoma 13 i sadrži tri eksona i dva introna. Najčešće istraživani polimorfizmi su -1438 A/G u promotorskom i T102C u kodirajućem dijelu 5-HT2A gena. Rezultati usporedbe kinetičkih karakteristika 5-HT2A receptora i T102C polimorfizma gena 5-HT2A receptore su pokazali povećani broj (funkciju) 5-HT2A receptora u mozgu i trombocitima zdravih osoba kod kojih je prisutan T alel, iako se u literaturi mogu naći i rezultati o nepovezanosti pojedinog alela i gustoće 5-HT2A receptora. Nedavno su objavljeni rezultati istraživanja -1438 A/G polimorfizma 5-HT2A gena u koreanskoj populaciji u kojima je pronađena povećana učestalost GG genotipa u žena ali ne i u muškaraca sa PTSP-om. Budući da nema podataka o T102C polimorfizmu 5-HT2A gena u PTSP-u, cilj istraživanja je bio odrediti T102C polimorfizam 5-HT2A gena u 92 veterana Domovinskog rata sa PTSP-om (DSM-IV kriteriji) i u 54 veterana Domovinskog rata koji nisu oboljeli od PTSP-a. Ispitanici su bili muškarci iste dobi i podjednakog borbenog iskustva, bez komorbidnih psihičkih poremećaja. Svim ispitanicima je izolirana DNK iz krvi. Uzorci DNK su podvrgnuti real time-PCR analizi, kako bi se utvrdila distribucija alela i genotipova T102C polimorfizma gena za 5-HT2A receptore. Rezultati su pokazali da je CC genotip prisutan u 32%, TC u 47%, a TT u 21% oboljelih od PTSP-a. U ratnih veterana bez PTSP-a 22% ispitanika su bili CC, a 21% TT homozigoti, a 57% su bili CT heterozigoti. Frekvencija pojavljivanja genotipova (CC, CT, TT) 5-HT2A gena u veterana bez PTSP-a nije se značajno (p=0, 36 ; hi2- test) razlikovala od one u oboljelih od PTSP-a. Opažena je granična (p=0, 09 ; hi2- test) razlika u distribuciji T i C alela 5-HT2A gena između ratnih veterana sa ili bez PTSP-a. T alel je bio prisutan u 38% oboljelih od PTSP-a i u 49% ratnih veterana bez PTSP-a. Distribucija genotipova i alela bila je podjednaka (p>0, 05 ; hi2- test) u oboljelih ratnih veterana sa ili bez suicidalnog ponašanja. Dobiveni rezultati pokazuju da je distribucija genotipova i alela gena 5-HT2A receptora u hrvatskih ispitanika u skladu s literaturnim podacima o distribuciji u populaciji europskog porijekla. Iako je ovim istraživanjem obuhvaćen mali broj ispitanika, rezultati upućuju da bi T alel 5-HT2A gena mogao predstavljati faktor rizika za pojavu PTSP-a u osoba izloženih traumi. Neophodno je daljnje istraživanje gena za proteine uključene u regulaciju metabolizma neurotransmitera i aktivnosti njihovih receptora u PTSP-u.

serotoninski 5-HT2A receptori; posttraumatski stresni poremećaj; gen

nije evidentirano