hrvatski

Ultrazvuk i vođena aspiracijska biopsija u dijagnostici lokalnih metastaza tumora glave i vrata

U našem radu učinili smo ultrazvučni i klinički pregled obje strane vrata u 200 bolesnika sa primarnim tumorima područja glave i vrata. Od toga ih je 103 bilo liječeno operativno, a 97 konzervativno. Ciljana citopunkcija obavljena je u svih onih bolesnika prije početka liječenja, koji su imali pozitivan nalaz kod ultra¬ zvučnog pregleda. Nalaz ultrazvuka i palpacije poklapao se u 55 bolesnika sa me-tastatskim procesom na vratu sa 54 stvarno pozitivna nalaza i jednim lažno nega¬ tivnim nalazom, te u 2 bolesnika sa limfatičnom hiperplazijom. U 15 bolesnika s klinički urednim nalazom nađeni su ultrazvukom metastatski promijenjeni limfni čvorovi, u 13 od ovih bolesnika bio je pozitivan i nalaz ciljane citopunkcije pod kontrolom ultrazvuka. U bolesnika koji su bili samo na radioterapiji poklapao se nalaz ultrazvuka i palpacije u 23 bolesnika bez metastaza, u 31 bolesnika sa jednostranim metastazama, te u 16 bolesnika sa obostranim metastazama. U 5 bolesnika s jednostranim metastazama, 2 bolesnika sa obostranim metastazama, te 7 bolesnika sa metastazama druge strane vrata, klinički je nalaz bio lažno ne¬ gativan. Statističkom obradom ovih podataka dobili smo senzitivnost, specifičnost, pouzdanost dijagnoze, negativnu prediktivnu vrijednost i pozitivnu prediktivnu vrijednost za ultrazvuk, palpaciju i ciljanu citopukciju pod kontrolom ultrazvuka. Ultrazvučni pregled sa ciljanom citopunkcijom pokazao se superiornijom metodom u odnosu na klinički nalaz u svakom pogledu. Analizirajući sonomorfološke kriterije: veličinu limfnog čvora, raspored odjeka, ograničenost, i oblik limfnog čvora, procjenjivali smo mogućnost ultrazvuka u ra¬ spoznavanju benigno - maligno i došli do zaključka da niti jedan sonomorfološki kriterij sam za sebe nije dovoljno osjetljiv u procjeni maligno - benigno. Izvršili smo procjenu mogućnosti ultrazvuka u razlikovanju benigno - maligno, spajanjem svih sonomorfoloških kriterija, te smo rezultate analizirali ROC analizom. Poka¬ zalo se da je, kad se kao maligno uzmu limfni čvorovi veći od 2 cm nepravilnog oblika, inhomogenih odjeka, senzitivnost bila 32%, specifičnost 90%, a pouzdanost dijagnoze 48%. Kad su se kao benigni uzeli limfni čvorovi izduženog oblika, homogenog rasporeda odjeka, oštro ograničeni, dobijena je senzitivnost od čak 99%, ali specifičnost samo 19%, te pouzdanost dijagnoze 77%. Procijenili smo i ciljanu citopunkciju pod kontrolom ultrazvuka ROC analizom. Preklapanjem ove dvije krivulje, vidi se da ciljana citopunkcija pod kontrolom ultrazvuka zadržava senzitivnost ultrazvučne pretrage, a znatno poboljšava njenu specifičnost i pouz¬ danost dijagnoze. Ispitujući najbolje mjesto za ciljanu citopunkciju unutar limfnog čvorova vidjeli smo da je to dio limfnog čvora jednolikih hipoehogenih odjeka. Ispitali smo i mogućnosti ultrazvuka u procjeni operabilnosti metastaza na vratu, na temelju infiltracije tumorom okolnih struktura, a posebice velikih krvnih žila vrata. Infiltraciju zida arterije određivali smo prateći pomicanje na mjestu kon¬ takta tumora i stijenke arterije koje nastaje radi pulzacije arterije. U našoj grupi operiranih bolesnika bilo ih je 18 sa klinički fiksiranim tumorima. Ispravna pro¬ cjena operabilnosti izvršena je ultrazvukom u 17 bolesnika.

Ultrazvuk; aspiracijska biopsija; tumora glave i vrata

nije evidentirano