hrvatski

Reakcija genotipova kukuruza na dva tla sjeverozapadne Hrvatske

U radu su predstavljena dvogodišnja istraživanja deset genotipova kukuruza (samooplodne linije koje se koriste kao roditeljske komponente hibrida u proizvodnji sjemenskog kukuruza) u poljskim uvjetima na dva tipa tla (pseudoglej-glej ispodprosječne plodnosti i aluvijalno tlo normalne plodnosti) sjeverozapadne Hrvatske (lokalitet Šašinovec, istočno od Zagreba). Dva tipa tla su međusobno udaljena manje od jednoga kilometra zračne linije kako bi se minimalizirao utjecaj specifičnosti vremenskih prilika na analizirana svojstva kukuruza. Također, agrotehnika za obadva tipa tla bila je jednaka. S tim u vezi, razlike svojstava rezultat su najvećim dijelom specifične reakcije pojedinog genotipa na ova dva tipa tla. Prosječan prinos zrna u 2000. godini bio je u našim istraživanjima za blizu 30 % manji nego u 2001. godini. Razlika u prinosu zrna između godina je uglavnom rezultat vremenskih prilika tijekom veegtacije kukuruza: niži prinosi se u pravilu ostvaruju u godinama s ispodprosječnim količinama oborina i iznaprosječnim temperaturama zraka tijekom vegetacije. Na aluvijalnom tlu je postignut skoro četiri puta veći prinos zrna nego na pseudoglej – gleju. Rezultati pokazuju da je pseudoglej – glej nepovoljno tlo za uzgoj kukuruza i da su u klimatski nepovoljnijoj godini, nepovoljni utjecaji tla još više izraženi. Sadržaji proteina i ugljikohidrata, su kao i prinos kvantitativna svojstva, na koja utjecaj imaju genotip, klima, tlo, gnojidba i drug faktori. Ova dva svojstva bila su u negativnoj korelaciji . Koncentracija fosfora u zrnu više je ovisila o godini nego o tipovima tala dok je koncentracija fosfora u listu ovisila i o godini i tipu tla. Međutim, teško je ustanoviti vezu između prinosa zrna i koncentracije fosfora u listu. Genotip Bc 24W je imao najveći koncentracija fosfora u zrnu i u listu, dok mu je prinos zrna bio nešto niži od prosjeka. Najprinosniji genotip (Bc 707 – 1) imao je i najmanju koncentraciju fosfora u zrnu i iznaprosječnu koncentraciju fosfora u listu. Genotip Bc 24W je u obje godine, te na obadva tla imao najveći koncentraciju fosfora u listu. Koncentracija kalija u zrnu i listu više je ovisila o godini istraživanja i genotipu, a manje o tipu tla. Genotip Bc 742 je u obje godine i na oba tipa tla imao najveću koncentraciju kalija u listu uz istovremeno i najmanji prinos zrna. Stupanj tolerantnosti pojedinog genotipa na stresne uvjete pseudogleja može se procijeniti visinom prinosa. U tom pogledu se kao tolerantniji od ostalih izdvajaju Bc707-1 i Bc742 s prosječnim prinosima na pseudogleju 2, 68 t/ha, odnosno 1, 92 t/ha, što je oko 44% prinosa koji su ostvarili ti genotipovi na aluvijalnom tlu. Ostalih osam genotipova imali su na pseudogleju znatno veće smanjenje prinosa, jer su ostvarili na tom tlu samo od 15% do 26% prinosa od onoga ostvarenog na aluviju. Najveće smanjenje prinosa u tom pogledu imao je genotip Bc473E-5 (samo 15% prinosa na tom tlu u usporedbi s prinosom na aluvijalnom tlu), koji možemo zato smatrati i najosjetljivijim na pseudoglejno tlo u usporedbi s ostalih devet genotipova kukuruza. Obzirom da su analizirani genotipovi roditeljske komponente u proizvodnji sjemena hibridnog kukuruza, genotip Bc473E-5 treba izbjegavati u sjemenskoj proizvodnji kukuruza na pseudogleju i sličnim tlima.

kukuruz ; prinos zrna ; fosfor ; kalij ; zrno ; list ; aluvijalno tlo ; pseudoglej

nije evidentirano