hrvatski

Klinička slika ptičje gripe u ljudi

Posljednjih desetak godina u čovjeka se povremeno događaju infekcije virusima ptičje gripe s tri različita podtipa hemaglutinina (H), H5, H7 i H9. Virus H5N1 potvrđen je Hong Kongu 1997. godine u 18 bolesnika u, od kojih je šestero umrlo. Isti podtip virusa ptičje gripe posljednje dvije godine uzrokovao je bolest u više od 120 ljudi u zemljama jugoistočne Azije s mortalitetom većim od 50%. Virus H9N2 uzrokovao je blažu respiratornu infekciju u troje djece. Epidemija ptičje gripe uzrokovaa virusom H7N7 registrirana je u 89 bolesnika u Nizozemskoj 2003. godine. Bolest se u većine bolesnika klinički prezentirala konjuktivitisom, a u nekolicine akutnom respiratornom infekcijom. Jedan bolesnik koji je imao upalu pluća je umro. Iako se opisuju pojedinačni slučajevi blažeg oblika bolesti, poznato je da je virus H5N1 u čovjeka mnogo virulentniji nego humani H3N2 ili H1N1 virusi. Teži oblici H5N1 infekcije praćeni su visokom razinom citokina i kemokina u serumu, što sugerira umješanost imunoloških čimbenika u patogenezi infekcije. U prilog tome govori i nalaz reaktivne hemofagocitoze u nekoliko bolesnika koji su umrli. Istraživanja virusa H5N1 ukazuju da se već od 1997. godine virus kontinuirano antigeno mijenja. Filogenetska analiza potvrđuje da je danas Z-genotip postao dominantan. Osim toga, virus se razvija u dvije različite klase, jedna je u Kambodži, Laosu, Maleziji, Tajlandu i Vijetnamu, a druga u Kini, Indoneziji, Japanu i Južnoj Koreji. Inkubacija ptičje gripe H5N1 u pravilu je nešto duža od humane gripe i kreće se od dva do osam dana. Klinički je karakterizirana simptomima koji sliče teškoj humanoj gripi. Pored toga opisuju se pojedinačni slučajevi blažeg oblika bolesti, subkliničke infekcije ili neubičajene kliničke prezentacije, kao što su encefalitis i gastroenteritis. Seroepidemiološka istraživanja o prevalenciji virusa H5N1 u Hong Kongu nakon 1997. godine ukazuju da je moguća asimptomatska ili blaga infekcija tim virusom. Stoga se vjeruje da su prvih 18 otkrivenih bolesnika predstavljali samo teže kliničke oblike bolesti. U njih je vodeći simptom bio visoka temperatura, a u bolesnika s kroničnim bolestima egzacerbacija osnovne bolesti. U djece mlađe od šest godina bolest je bila blaža nego u odraslih, iako je bilo smrtnih slučajeva i u toj dobnoj skupini. Bolest se prezentirala kao respiratorna infekcija s vrućicom, rinorejom i grloboljom, a u nekih i gastrointestinalnim simptomima. Jedan trogodišnji dječak koji je uzimao aspirin razvio je Reyeov sindrom i poslije je umro. Većina bolesnika s pneumonijom su bili odrasli, imali su teži klinički tijek bolesti i veću smrtnost. Uobičajeni nalaz na rendgenskoj slici pluća bili su difuzni infiltrati, kolaps režnjeva, fokalna konsolidacija, a nešto se rijeđe opisivao intersticijski plućni infiltrat. Bolesnici su brzo razvijali kliničko i radiološko pogoršanje bolesti. Bolesnici s pneumonijom su u prosjeku bili stariji, imali su izraženiju leukopeniju i češće limfopeniju. U više od 60% bolesnika s pneumonijom registriran je patološki hepatogram ili simptomi sa strane gastrointestinalnog trakta, kao što su povraćanje, proljev i bolovi u trbuhu, a jedna trećina je imala oštećenje bubrežne funkcije. Neki bolesnici su imali trombocitopeniju i produženo protrombinsko vrijeme. Umrlo je šest (33%) bolesnika, a svi su razvili sindrom višestrukog oštećenja organa (MODS) i akutni respiratorni distres sindrom (ARDS). U zadnje dvije godine H5N1 virus uzrokovao je infekciju u više od 120 ljudi u zemljama jugoistočne Azije. Vrućica i respiratorna infekcija sa simptomima donjeg dijela dišnog sustava su bili prvi simptomi u većine bolesnika. S druge strane, simptomi gornjeg dijela dišnog sustava su samo ponekad prisutni. Za razliku od bolesnika inficiranih virusom ptičje gripe H7N7, H5N1 rijetko u čovjeka izaziva konjuktivitis. Znatan broj bolesnika na početku bolesti imala je proljev, povraćanje, bolove u trbuhu, pleuralne bolove, te krvarenje iz nosa i gingive. Relativno česti znakovi akutnog gastroenteritisa u bolesnika s ptičjom gripom objašnjavaju se aktivnom replikacijom virusa ne samo u respiratornom, nego i gastrointestinalnom traktu Vodenaste stolice bez patoloških primjesa mogu prethoditi respiratornim manifestacijama. Opisuju se dva bolesnika s encefalopatijom i proljevom bez respiratornih simptoma. Virus je bio izoliran iz ždrijela, rektuma, krvi i cerebrospinalnog likvora što upućuje na široku diseminaciju replikacije virusa. Pored toga, tijekom 2005. godine u Vijetnamu se registrirao porast broja blagih oblika bolesti. To se objašnjava s jedne strane boljim kliničkim prepoznavanjem i pojačanim medicinskim nadzorom, a s druge strane postupnom adaptacijom virusa H5N1 na organizam čovjeka. Simptomi donjeg dijela dišnog sustava razvijali su se u ranom tijeku bolesti. U izvještaju u Tajlandu dispneja se razvijala u prosjeku petog dana (raspon 1 do 16 dana) od početka bolesti. Često su bili prisutni respiratorni distres, tahipneja i inspiratorni hropčići. Produktivan kašalj se može pojaviti, a ponekad je hemoragičan. Iako su svi bolesnici imali kliničke znakove pneumonije, rendgenska snimka pluća otkrivala je različite promjene na plućima, od difuznih, multifokalnih infiltrata, do intersticijskih infiltrata, odnosno segmentalnih ili lobarnih homogenih sjena sa zračnim bronhogramom. Promjene na plućima odgovarale su primarnim virusnim pneumonijama, obično bez bakterijske superinfekcije kod hospitalizacije. Prema jednom istraživanju pojavljivale su se u prosjeku sedmi dan bolesti (raspon 3 do 17 dana). U preživljelih bolesnika rendgenske promjene trajale su nekoliko mjeseci. Pleuralni izljev se rijetko registrirao. Pogoršanje i progresija bolesti prema respiratornoj insuficijenciji pratili su difuzni, obostrani infiltrati, kao i klinički znaci ARDS-a. Nerijetko se pojavljivalo zatajenje više organa sa znakovima disfunkcije bubrega i srca. Druge registrirane komplikacije bile su bolnička pneumonija, krvarenje iz pluća, pneumotoraks, pancitopenija, Reyeov sindrom i sindrom sepse bez dokazana bakterijemije. U jednog dječaka bolest se prezentirala proljevom nakon čega se razvila koma i smrtni ishod. Mortalitet od ptičje gripe u hospitalizirana bolesnika bila je visoka, iako je sveukupni mortalitet vjerojatno znatno manji. Za razliku od 1997. godine, nova infekcija virusom H5N1 uzrokovao je visok mortalitet kod dojenčadi i male djece. U Tajlandu mortalitet iznosio 89% u djece mlađe od 15 godina. Smrt je nastupala u prosjeku sredinom drugog tjedna bolesti, a većina bolesnika umirala je od progresivne respiratorne insuficijencije. Najčešći laboratorijski nalaz bili su leukopenija, poglavito limfopenija, blaga do umjerena trombocitopenija i blago do umjereno povišene vrijednosti aminotransferaza. Isto tako opisivala se hiperglikemija, vjerojatno zbog terapije kortikosteroidima, te povišena vrijednost kreatinina. Kao loši prognostički znakovi kod prijema bolesnika u bolnicu navodila se leukopenija, poglavito limfopenija i trombocitopenija. Zaključno, možemo reći da se u čovjeka infekcija virusom H5N1 klinički prezentira teškom respiratornom bolešću s brzom progresijom, a nerijetko i simptomima sa strane gastrointestinalnog trakta.

Ptičja gripa; Ljudi

nije evidentirano