hrvatski

Selekcija i nasljeđivanje kvantitativnih svojstava u ranim generacijama ozime pšenice (Triticum aestivum L.)

Sa svrhom procjene učinkovitosti primjene različitih selekcijskih kriterija, genetskih efekata, nasljednosti i koreliranosti između kvantitativnih svojstava u ranim generacijama (P1, P2, F1, F2, F3, F4, BC1 i BC2) postavljena su dva tipa pokusa u 1999/2000. godini s dvije kombinacije križanja (Soissons/Žitarka i Soissons/Sana) u dva ponavljanja i na dva lokaliteta (Osijek i Nova Gradiška). Ostvarena dobit od selekcije primjenom različitih selekcijskih kriterija (broj i masa zrna po klasu i urod zrna po biljci) utvrđena je jedino u kombinaciji križanja Soissons/Sana na lokalitetu Nova Gradiška izborom na najveću masu zrna po klasu u F3 generaciji od 16, 5% ili 318 miligrama. Za ostale selekcijske kriterije (broj zrna po klasu i urod zrna po biljci) nije ostvarena dobit od selekcije niti u jednoj kombinaciji križanja i/ili generaciji izbora. Prikladnost aditivno-dominantnog modela nasljeđivanja za objašnjenje razlika u prosječnim vrijednostima između analiziranih generacija utvrđena je za visinu biljke i masu zrna po klasu najduže vlati i ovisila je o kombinaciji križanja i lokalitetu ispitivanja ukazujući na značajnost aditivni i dominantinih genskih efekata. Digeni epistatični model je na prikladan način objasnio razlike u prosječnim vrijednostima između generacija za visinu biljke, broj klasova po biljci, broj i masu zrna po klasu najduže vlati, urod zrna po biljci i masu jednog zrna, ovisno o kombinaciji križanja i lokalitetu ispitivanja, ukazujući na značajnost, pored aditivnih i dominantinih genskih efekata, aditivno x aditivnih, aditivno x dominantnih i dominantno x dominantnih genskih efekata. Za urod zrna po biljci (Soissons/Žitrka na lokalitetu Osijek) i masu jednog zrna (Soissons/Sana na lokalitetu Nova Gradiška) nije utvrđena prikladnost nijednog modela ukazujući na složenije mehanizme nasljeđivanja i/ili utjecaja okoline na ekspresiju svojstava.

ozima pšenica; kvantitativna svojstva; genetički efekti; nasljednost; selekcijski kriteriji; dobit od selekcije

nije evidentirano