hrvatski

Antioksidacijski učinak isparljivih spojeva mravinca (Origanum vulgare L.), brdskog (Satureja montana L.) i klinastolisnog vriska (Satureja cuneifolia Ten.)

U ovom radu istražena su antioksidacijska svojstva isparljivih spojeva izoliranih iz dalmatinskih aromatičnih biljaka mravinca (Origanum vulgare L ssp. hirtum), brdskog (Satureja montana L.) i klinastolisnog vriska (Satureja cuneifolia Ten.). Izolirana eterična ulja frakcionirana su ekstrakcijom (fenolna frakcija) i kromatografijom na stupcu (ugljikovodična-CH-frakcija i frakcija spojeva s kisikom-CHO-frakcija). Kemijski sastav eteričnih ulja i frakcija ulja analiziran je plinskom kromatografijom-masenom spektrometrijom (GC/MS). Antioksidacijski učinak eteričnih ulja i njihovih frakcija ispitan je pomoću četiri metode: metodom vezivanja slobodnih radikala (DPPH metoda), metodom izbjeljivanja beta-karotena, metodom s tiobarbiturnom kiselinom (TBA metoda) i automatiziranom Rancimat metodom. U svim eteričnim uljima prevladavaju monoterpenski spojevi. Glavna komponenta eteričnih ulja mravinca i brdskog vriska je monoterpenski fenol timol, a u eteričnom ulju klinastolisnog vriska monoterpenski alkohol linalol. U CH-frakcijama ulja glavni sastojci su monoterpeni alfa- i gama-terpinen te p-cimen, osim u CH-frakciji klinastolisnog vriska gdje su glavni sastojci cis- i trans-beta-ocimen. Glavni sastojci u CHO-frakciji mravinca i brdskog vriska su fenoli timol i karvakrol, a u CHO-frakciji klinastolisnog vriska alkohol linalol. Fenolna frakcija svih ispitanih ulja sastoji se samo od timola i karvakrola. Eterična ulja mravinca i brdskog vriska i njihove frakcije koje sadrže spojeve s kisikom (CHO- i fenolne frakcije) pokazali su relativno dobar antioksidacijski učinak bez obzira na primijenjenu metodu. Najlošiji antioksidacijski učinak, prema svim metodama, pokazalo je eterično ulje klinastolisnog vriska. Antioksidacijski učinak svih ispitanih eteričnih ulja i njihovih CHO i fenolnih frakcija povezuje se s prisutnošću fenolnih spojeva timola i karvakrola. Ugljikovodična frakcija svih eteričnih ulja pokazala je najslabiji antioksidacijski, ili čak i prooksidacijski, učinak vjerojatno zbog izostanka spojeva s hidroksilnom skupinom. Antioksidacijska svojstva eteričnih ulja mravinca, brdskog i klinastolisnog vriska i njihovih frakcija u skladu su s njihovim kemijskim sastavom. Antioksidacijski učinak svih ispitanih antioksidansa posljedica je isključivo prisustva timola i karvakrola, spojeva s fenolnom hidroksilnom skupinom.

Origanum vulgare L.; Satureja montana L.; Satureja cuneifolia Ten.; eterično ulje; antioksidacijski učinak; GC/MS; DPPH metoda; izbjeljivanje beta-karotena; TBA metoda; Rancimat

nije evidentirano