hrvatski

Određivanje sol i gel faze u prirodnom kaučuku umreženom gamma-zračenjem

Prirodni kaučuk dobiven je iz 62%-tne amonijakalne koloidne otopine (lateksa) uklanjanjem otapala. Pripremljeni uzorci, debljine 1, 5 mm-2, 0 mm, umreženi su gamma-zračenjem, pri čemu su doze zračenja iznosile 0 kGy (za neozračeni uzorak), te 100 kGy, 200 kGy, 300 kGy i 400 kGy (za ozračene uzorke). Uzorci su ispitani metodom spinske probe u elektronskoj spinskoj rezonanciji (ESR). U radu je korištena proba 4-hidroksi-2, 2, 6, 6-tetrametilpiperidinoksi. Široke spektralne linije dobivene pri niskim temperaturama karakteristične su za spora molekulska gibanja. Povišenje temperature uzrokuje sužavanje spektralnih linija, koje na višim temperaturama prelaze u tri uske linije, što pokazuje porast u molekulskoj dinamici. U blizini staklišta (Tg) ESR spektri posjeduju tzv. bimodalni karakter ; sastoje se od široke i uske komponente. Odnos široke i uske komponente odgovara odnosu gibljive (sol) i negibljive (gel) faze u matrici prirodnog kaučuka. Porast doze zračenja uzrokuje smanjenje udjela sol faze za doze niže od 200 kGy. Primjenom viših doza zračenja (300 kGy i 400 kGy), udjel uske komponente se ne smanjuje, što ukazuje da kod tih doza najvjerojatnije dolazi do degradacije uzoraka. Ovi su rezultati u skladu s rezultatima dobivenim ekstrakcijom sola u toluenu. Primjećen je blagi utjecaj doze zračenja na temperaturu faznog prijelaza (T5mT), a to se povezuje s povišenjem staklišta usljed umreženja.

prirodni kaučuk; gamma-zračenje; sol; gel; esr; molekulska dinamika

nije evidentirano