hrvatski

Analiza organoklorovih pesticida i kongenera poliklorbifenila u lebdećim česticama PM_10

Razrađen je analitički postupak za određivanje organoklorovih pesticida: heksaklorbenzena (HCB), alfa-, beta- i gama-heksaklorcikloheksana (alfa-, beta- i gama-HCH), 1, 1, 1-triklor-2, 2-di(4- klorfenil)etana (4, 4'-DDT), 1, 1-diklor-2, 2- di(4-klorfenil)etena (4, 4'-DDE) i 1, 1-diklor-2, 2-di(4-klorfenil)etana (4, 4'-DDD) te dvadeset pojedinačnih kongenera poliklorbifenila (PCB) u frakciji lebdećih čestica PM_10 u zraku. Uz šest indikatorskih kongenera (PCB-28, PCB-52, PCB-101, PCB-138, PCB-153, PCB-180) analizirano je i 14 kongenera toksikološkog značaja (PCB-60, PCB-74, PCB-77, PCB-105, PCB-114, PCB-118, PCB-123, PCB- 126, PCB-156, PCB-157, PCB-167, PCB-169, PCB-170 i PCB-189). Čestice PM_10 sakupljane su na filtrima od staklenih mikrovlakana od sredine lipnja do kraja prosinca 2001. godine na postaji u sjevernom dijelu Zagreba. Organoklorovi spojevi su iz čestica akumulirani višekratnom ultrazvučnom ekstrakcijom smjesom otapala aceton:n-heksan 1:1 i analizirani kapilarnom plinskom kromatografijom uz detektor zahvata elektrona. Organoklorovi spojevi su istovremeno određivani u uzorcima lebdećih čestica sakupljenih prosisavanjem 700 m^3 zraka kroz jedan filtar tijekom sedam dana i u spojenim jednodnevnim uzorcima čestica, sakupljenih u istom sedmodnevnom razdoblju, prosisavanjem po 100 m^3 zraka svaki dan kroz novi filtar. Prosisavanje većeg volumena zraka može uzrokovati hlapljenje pojedinih spojeva s površine već sakupljenih čestica, pa je prikladnije sakupljati jednodnevne uzorke i zajedno ekstrahirati više spojenih filtara. U česticama su najučestalije detektirani HCH izomeri, spojevi tipa DDT-a te PCB-28, PCB-118 i PCB-52. Medijani masenih koncentracija analiziranih spojeva u spojenim jednodnevnim uzorcima lebdećih čestica u zraku (N=27) bili su u rasponu od 0 do 22 pg/m^3, a u sedmodnevnim uzorcima (N=29) u rasponu od 0 do 5 pg/m^3.

lebdeće čestice PM_10 ; organoklorovi pesticidi ; poliklorbifenili ; plinska kromatografija

nije evidentirano