hrvatski

Retorika slike Ivana Rabuzina

Namjera izlaganja analizirati je „retorička“ svojstva Rabuzinova slikarstva – postupke i načela oblikovanja koje slikar koristi, odnosno invenira, a koji u cjelini stvaraju poetski učinak slike, generirajući značenja ponad denotativne, narativne dimenzije slike (cvijet, drvo, sunce). U tu svrhu posegnut će se za pojmovima iz teorije književnosti, odnosno jezične stilistike te u Rabuzinovu sistemu poetsko-oblikovnih sredstava pokušati razlučiti neke principe koji bi idealno mogli odgovarati retoričkim figurama poredbe, odnosno analogije, sinegdohe, gradacije, hiperbole, paradoksa i drugima. U prvom redu, tu je idealan, ali analitički plodonosan princip razlikovanja između metaforičke i metonimijske semantičke veze. Pomoću pojmova poredbe i analogijskog povezivanja pokušat će se objasniti postupci koji sliku grade kao neprestano usklađivanje ili pariranje dijelova unutar pretpostavljene cjeline. S druge strane, pomoću pojma sinegdohe kao aspekta metonimijskog premještanja značenja u kojem se izdvaja fragment ili aspekt označenog entiteta, pojašnjavaju se načela stilizacije, geometrizacije i ornamentalnosti – značenje se ostvaruje pomoću brojčanog ili geometrijskog pojednostavljenja, a apodiktička snaga te operacije izravno se suprotstavlja imperativu imenovanja po sličnosti i stvaranja asocijativnih veza. Osim ovih, binarno suprotstavljenih metaforičkih i metonimijskih načela, u Rabuzinovu se slikarstvu mogu izdvojiti i druge retoričke figure: primjerice, figura gradacije, koja se dovodi u vezu s likovnom logikom koncentričnog širenja i rasta ; ili pak pojam hiperboličkog imenovanja pojedinih oblika, kojim se oni izdvajaju kao simbolička težišta. Koliko god s jedne strane ovi i slični stilistički pojmovi bili općeniti i stoga univerzalno primjenjivi baš na svako umjetničko djelo, ova vrsta raščlambe u konkretnom Rabuzinovu slučaju ipak pomaže približiti tajnu značenjskog obilja naizgled jednostavna, repetitivna simboličkog jezika.

Ivan Rabuzin, vizualni jezik slikarstva, retorika, metafora, metonimija, gradacija, hiperbola, paradoks

Upis se odnosi na sažetak u knjižici sažetaka. Prijevod naslova je autoričin.