hrvatski

Tehnizacija ljudskog rada u uslugama i uslužnim zanimanjima: neki razvojni i regresivni aspekti

U ovom radu se prikazuje i razmatra značaj i uloga tehnike koja zamjenjuje ljudski rad, odnosno proces tehnizacije rada. Strojevi kao autonomni subjekti su najprije zamijenili fizički odnosno manualni rad ljudi kroz procese mehanizacije, automatizacije i informatizacije u industrijskoj proizvodnji. Međutim još od sredine 20. stoljeća počinju zamjenjivati i uslužni rad također uvođenjem različitih automata i robota, da bi na prijelazu u 21. stoljeću informatička tehnologija omogućila umjetnu inteligenciju koja procesira informacije čime zamjenjuje i misaoni ljudski rad, koji također pripada kategoriji usluga. Polazi se od temeljne teze O. Spenglera o vezi čovjeka i tehnike, odnosno njegove filozofije tehnike, što je u domaćoj literaturi nedovoljno poznato i prepoznato. Također se razmatra jedan suvremeniji teorijski koncept I. Rogića o tehničkoj subjektivnosti, u kojem razmatra odnos čovjeka i stroja iz tehničko-modernizacijske, sociološke, antropološke i povijesne perspektive. Pojam koji najbolje opisuje supstituciju uslužnog rada strojevima jest tehnizacija usluga, koji će se također ovdje razmotriti. Upravo taj "dolazak" strojeva kao radne snage u sektor usluga istovremeno dovodi do brojnih pozitivnih učinaka kao što su ušteda poslodavcima i praktične koristi za korisnike usluga, što je svakako razvojni aspekt tog procesa. S druge strane, time uslužna zanimanja kao nekad industrijska i poljoprivredna postaju tzv. tehnološki viškovi čime raste nezaposlenost i nestaje potražnja za brojnim zanimanjima koji su ti uslužni strojevi zamijenili, što je predstavlja regresivni aspekt i negativnu posljedica tehnizacije usluga kako za pojedince tako i za društvo u cjelini.

filozofija tehnike, tehnička modernizacija, tehnička subjektivnost, uslužna zanimanja, tehnizacija usluga, informatizacija

nije evidentirano