hrvatski

Različiti modeli i razine hijerarhije: povezanost HEXACO modela s BFAS aspektima ličnosti

U području istraživanja ličnosti, predstavljanje novog HEXACO modela (Ashton i Lee, 2001) uzdrmalo je do tad veliki konsenzus kako se struktura ličnosti najbolje može opisati pomoću pet širokih domena. Sadržajne razlike između HEXACO modela, koji definira šest osnovnih domena ličnosti, u odnosu na petofaktorske modele jasno su utvrđene, no manje se zna o tome kako se ti različiti modeli slažu na različitim razinama hijerarhije ličnosti. Upravo je glavni cilj ovog istraživanja ispitivanje povezanosti HEXACO modela ličnosti s najnovije definiranom te najmanje istraživanom razinom hijerarhije petofaktorskih modela ličnosti, tzv. aspektima. Aspekti ličnosti se u hijerarhijskoj organizaciji ličnosti nalaze razinu ispod pet širokih domena, ali razinu iznad užih i specifičnijih faceta (DeYoung i sur., 2007). Istraživanje je provedeno na 208 studenata psihologije (79.30% žena), prosječne dobi 23, 31 godina, koji su ispunili BFAS i HEXACO-60 upitnik ličnosti. Rezultati su potvrdili da su na razini domena ličnosti HEXACO ekstraverzija, savjesnost i otvorenost najviše sukladni istoimenim domenama iz BFAS upitnika (sve r > .75), dok HEXACO emocionalnost, ugodnost te iskrenost-poniznost imaju složenije obrasce povezanosti. Poznate sadržajne razlike HEXACO modela potvrđuju i rezultati povezanosti njegovih šest domena s 10 aspekata ličnosti. Primjerice, domena ekstraverzije značajno je povezana s aspektom neuroticizma ranjivost (r = -.58), a ugodnost s nestalnosti (r = -.49), dok emocionalnost značajno korelira s aspektom ugodnosti suosjećanje (r = .43). Izračunate su i korelacije 24 HEXACO faceta sa skalama BFAS upitnika, od kojih se može izdvojiti visoka povezanost facete HEXACO ekstraverzije socijalno samopoštovanje s aspektom neuroticizma ranjivost (r = -.62). Dobiveni rezultati pružaju jasniji pogled na sadržajne razlike između HEXACO i petofaktorskih modela ličnosti te doprinose razumijevanju problema strukture i organizacije ličnosti.

ličnost ; HEXACO ; petofaktorski model ; BFAS, ; aspekti ličnosti

nije evidentirano