hrvatski

Provjera posredujuće uloge ranih neprilagođenih shema i kognitivnog suočavanja na odnos privrženosti i simptoma psihopatologije

Uvod: Nesigurna privrženost, prema kognitivnim modelima psihopatologije, opisuje se kao jedan od mogućih etioloških čimbenika. Poznato je da unutarnji radni modeli privrženosti, kao i kognitivne sheme, utječu na usmjeravanje pažnje, dosjećanje i interpretaciju informacija na pristran način, što podržava ideju da oba koncepta imaju zajedničke mehanizme i funkcioniraju na usporediv način. S obzirom na očekivanja prema kojima sheme nastaju iz specifičnosti odnosa roditelj-dijete, pretpostavlja se da one sadržavaju specifična vjerovanja, odnosno čine kognitivne obrasce radnog modela privrženosti, te posredstvom neadekvatnih strategije emocionalne regulacije, doprinose nastanku simptoma psiholoških poremećaja. Cilj i metodologija: Svrha ovoga istraživanja bila je proširiti razumijevanje mehanizma nastanka internaliziranih teškoća u kontekstu teorije privrženosti, te se u tu svrhu provjerila medijacijska uloga ranih neprilagođenih shema i kognitivne emocionalne regulacije u odnosu između privrženosti ljubavnom partneru te simptoma anksioznosti i depresivnosti. Istraživački uzorak sačinjavali su sudionici kliničke skupine s anksioznim poremećajima i poremećajima raspoloženja (N=270). Istraživački problemi provjereni su korelacijskim nacrtom u kojem je ispitan odnos privrženosti, ranih neprilagođenih shema, kognitivne emocionalne regulacije te depresivnosti i anksioznosti putem modela dvostruke medijacije. Rezultati: Rezultati istraživanja pokazuju pozitivnu povezanost dimenzija nesigurne privrženosti, ranih neprilagođenih shema, neadaptivnih strategija kognitivne emocionalne regulacije te simptoma depresivnosti i anksioznosti. Provjerom modela dvostruke medijacije utvrđen je parcijalni posredujući doprinos shema iz domena odvojenost i odbačenost i oštećena autonomija i izvedba, te strategija samookrivljavanje i katastrofizacija, u odnosu između dimenzije anksioznosti i simptoma depresivnosti. Odnos između dimenzije izbjegavanje i simptoma depresivnosti posredovan je parcijalnim doprinosom domena odvojenost i odbačenost, oštećena autonomija i izvedba te strategijom katastrofizacije. Odnos između dimenzije anksioznosti i simptoma anksioznosti, kao i odnos dimenzije izbjegavanje i simptoma anksioznosti, posredovan je parcijalnim doprinosom domene oštećena autonomija i izvedba, te strategijom katastrofizacije. Zaključak: Nesigurno privržene osobe koje se liječe zbog anksioznih ili depresivnih poremećaja, pokazuju značajnu izraženost brojnih neprilagođenih shema, te koriste neadaptivne strategije emocionalne regulacije u stresnim situacijama, uz povišenu anksioznost i depresivnost. Odnos između dimenzija anksioznost i izbjegavanje, te obje vrste internaliziranih poteškoća posredovan je pojačanim očekivanjima pojedinca da njegove potrebe za sigurnošću, stabilnošću, brigom i prihvaćanjem neće biti zadovoljene ; percipiranom nesposobnošću za samostalno i neovisno funkcioniranje i postizanje uspjeha, te prenaglašavanjem negativnih strana i posljedica nekog stresnog događaja, kao i samookrivljavanjem. Nalazi potvrđuju početnu pretpostavku prema kojoj se radni modeli privrženosti mogu ispitivati kao kognitivne sheme, te ukazuju na važnost strategija hiperaktivacije kod nesigurno privrženih pojedinaca u odnosu na psihološko funkcioniranje. U spoznajnome smislu, rezultati ističu važnost uloge kognitivnih faktora u psihopatologiji, a u praktičnom smislu mogu pridonijeti obogaćivanju psihoterapijskih pristupa spoznajama iz teorije privrženosti.

privrženost, rane neprilagođene sheme, kognitivna emocionalna regulacija, anksioznost, depresivnost

nije evidentirano