hrvatski

Utjecaj Zemljine ionosfere na niskofrekventna radioastronomska promatranja

U radioastronomskim je promatranjima sve veći interes za provođenje promatranja na niskim frekvencijama. Glavni izvor pogrešaka na frekvencijama nižim od ∼ 1 GHz je Zemljina ionosfera, ionizirani turbulentni sloj plazme u gornjoj atmosferi Zemlje. Uz disperzijsko kašnjenje, zbog postojanja Zemljinog magnetskog polja, prolaskom vala kroz ionosferu dolazi i do rotacijmethod, Joule heating, thermosphere, travelling atmospheric disturbancese ravnine polarizacije vala, odnosno do Faradayeve rotacije. Utjecaj ionosfere na polarimetrijska promatranja očituje se u depolarizaciji zračenja, prividnom pomaku izvora zračenja, promjeni u amplitudi intenziteta zračenja te distorziji oblika samog izvora. U ovom je radu provedena korekcija podataka na Faradayevu rotaciju u ionosferi koja se očituje kao pomak u prostoru Faradayevih dubina, a koji je proporcionalan RM (engl. Rotation Measure) ionosfere (gdje je RM mjera kuta polarizacije u ovisnosti o valnoj duljini zračenja). Ispitano je može li se iz podataka detektiranog polariziranog zračenja Mliječne staze odrediti RM ionosfere te ukloniti utjecaj Faradayeve rotacije u ionosferi. Korišteni su podaci dobiveni LOw Frequency ARray (LOFAR) radioteleskopom koji su uključivali podatke bez i s već provedenom korekcijom na Faradayevu rotaciju u ionosferi. Proučene su razlike u maksimumima intenziteta polariziranog zračenja bez i s korekcijom te je određen odgovarajući pomak u prostoru Faradayevih dubina. Na osnovu 10-minutnih promatranja, određena je vremenska ovisnosti pomaka u prostoru Faradayevih dubina. Vremenska ovisnost pomaka uspoređena je s vrijednostima RM ionosfere za isto vremensko razdoblje te je dobiveno dobro slaganje. Interpolacijom postojećih komponenti linearno polariziranog zračenja dobiven je novi set podataka o ukupnom polariziranom zračenju. Uspoređeni su Faraday spektri intenziteta zračenja novih podataka s onima iz originalnih podatka bez i s osnovnom korekcijom na Faradayevu rotaciju. Nakon dodatno provedene korekcije, dobiven je odgovarajući pomak u prostoru Faradayevih dubina te veći iznos maksimuma intenziteta zračenja. Proučena je Sunčeva i geomagnetska aktivnost za vrijeme LOFAR promatranje te nisu uočeni poremećaji koji bi mogli dodatno utjecati na radiopolarimetrijska promatranja.

ionosfera ; radioastronomija ; Faradayeva rotacija ; LOFAR ; RM sinteza ; Faradayeva dubina ; geomagnetski indeksi

nije evidentirano