hrvatski

Obilježja partnerskog odnosa, podrška okoline i doživljaj stresa kod roditelja djece s poremećajima iz spektra autizma: provjera ABC-X modela obiteljskog stresa

Studije sustavno pokazuju povećane razine stresa kod roditelja djece s poremećajima iz spektra autizma (PSA) u odnosu na roditelje djece tipičnog razvoja (Saini i sur., 2015). Međutim, istraživanja su uglavnom usmjerena na stupanj teškoća i nepoželjna ponašanja kod djeteta kao odrednice stresa u obitelji, dok su varijable vezane uz partnerski odnos roditelja slabije ispitane. Rijetka istraživanja koja su se bavila partnerskim odnosom u kontekstu roditeljstva djeteta s PSA upućuju kako su odrednice zadovoljstva partnerskim odnosom u tim obiteljima složene te je osim podrobnijeg istraživanja obilježja interakcija između partnera potrebno ispitati i različite okolinske čimbenike (Brown i sur., 2020). Ovim istraživanjem željeli smo ispitati povezanost obilježja partnerskog odnosa, podrške okoline i doživljaja stresa kod roditelja djece s PSA kroz teorijski okvir ABC- X modela obiteljskog stresa i suočavanja (McCubbin & Patterson, 1983). Istraživanje je provedeno na kriterijskom uzorku roditelja djece s PSA koja su uključena u predškolski ili osnovnoškolski sustav odgoja i obrazovanja (N = 89). Primijenjeni upitnik je uključivao mjere resursa (suroditeljstvo, pozitivne i negativne interakcije, instrumentalna i emocionalna podrška okoline, zadovoljstvo odnosom), mjere strategija (strategije zajedničkog suočavanja s problemima) te mjeru roditeljskog stresa. Utvrđena je umjerena pozitivna povezanost doživljaja stresa s negativnim interakcijama među partnerima, te umjerena negativna povezanost doživljaja stresa s pozitivnim interakcijama, suroditeljskim vještinama i podrškom okoline. Viša razina zadovoljstva odnosom povezana je s boljim suroditeljskim vještinama, više pozitivnih i manje negativnih interakcija, boljim strategijama zajedničkog suočavanja s problemima (visoka povezanost) te većom podrškom okoline (umjerena povezanost). Zadovoljstvo odnosom i doživljaj stresa umjereno su negativno povezani. Provedeno istraživanje potvrdilo je postavke ABC-X modela obiteljskog stresa kod roditelja djece s PSA te upućuje na važnost ojačavanja sustava emocionalne, ali i instrumentalne podrške okoline roditeljima. Intervencije za smanjivanje stresa kod roditelja djece s PSA trebale bi uključivati rad na povećanju zadovoljstva partnerskim odnosom kroz poticanje pozitivnih interakcija među partnerima te razvijanje vještina suroditeljstva i zajedničkog suočavanja s problemima.

partnerski odnos ; roditeljstvo ; poremećaji iz spektra autizma ; ABC-X model obiteljskog stresa i suočavanja

nije evidentirano