hrvatski

Antonimija kao pojmovna kategorija značenjske suprotnosti u engleskome i hrvatskome jeziku

U ovome je radu putem analize korpusa i analize upitnika ispitana antonimija kao značenjski odnos koji se gradi na pojmovnoj i jezičnoj razini. Rad polazi od teorijskog okvira kognitivne lingvistike koju promatra kao nastavak razvoja jezikoslovnih promišljanja započetih u strukturalističkoj semantici, a koja se pak nastavljaju na tradiciju promišljanja odnosa suprotnosti antičkih grčkih filozofa. Odnosi suprotnosti se nazivaju krovnim terminom antonimija koja se iz ovako postavljene perspektive promatra kao pojmovna kategorija koja se prototipno iskazuje putem parova riječi suprotnoga značenja uobičajenih za jedan jezik i kulturu. Temeljeći se na teorijskim postavkama kognitivne lingvistike, ali i sustavno propitujući relevantnost odnosa paradigmatske značenjske suprotnosti, rad utvrđuje u kojoj mjeri su leksički odnosi definirani u tradicionalnome pristupu relevantni za opis antonimije kao kategorije značenjske suprotnosti prototipnoga ustroja. Cilj rada bio je iznaći prototipne parove antonima za engleski i hrvatski jezik te ponuditi odgovor na pitanje o prirodi antonimije kao značenjske kategorije. Zahvaljujući iscrpnom istraživanju korpusa popraćenom ispitivanjem izvornih govornika obaju jezika, u radu smo pokazali održivost pretpostavke da je antonimija kategorija prototipnoga ustroja čiji su članovi više ili manje udaljeni od prototipa. Prototip kategorije je oblikovan konvencijom te ovisi o znanju o jeziku i znanju o svijetu govornika. Članove kategorije predstavljaju pojmovno/značenjske cjeline koje pak predstavljaju svezu paradigmatske i sintagmatske razine, a koje se jezično ostvaruju putem antonimijskih konstrukcija. Konstrukcije i parovi antonima se grade pojmovno te zajedno oblikuju značenjsku suprotnost, koju govornici razumiju i iskazuju ovisno o svom znanju o jeziku i znanju o svijetu.

antonimija ; kategorije ; prototip ; pojmovno/značenjska cjelina ; konvencija

nije evidentirano