hrvatski

OTPORNOST LINIJA I HIBRIDA KUKURUZA NA FUZARIJSKU TRULEŽ STABLJIKE

Trulež stabljike je jedna od najvažnijih bolesti kukuruza koja može značajno smanjiti prinos i kvalitetu. Učinkovit način borbe protiv ove bolesti je oplemenjivanje na otpornost i sjetva otpornih hibrida. U ovom radu otpornost linija i hibrida kukuruza prema truleži stabljike promatrana je s patološko - fiziološkog aspekta, kroz interakcije okolinskih čimbenika, patogena i biljke domaćina. Cilj istraživanja bio je ispitati koje su Fusarium vrste s obzirom na učestalost i patogenost najznačajnije kao uzročnici truleži stabljike kukuruza, procijeniti otpornost linija i hibrida prema truleži stabljike u prirodnim uvjetima i pri umjetnoj infekciji stabljike s Fusarium spp., te definirati odnos između otpornosti linija i otpornosti pripadajućih hibrida. Tijekom dvije godine ispitivanja u ukupnom broju od 675 izolata Fusarium spp. determinirano je 8 Fusarium vrsta. Najučestalije su bile vrste F. moniliforme, F. subglutinans i F. graminearum. Na pretežitost pojedine Fusarium vrste utjecali su okolinski čimbenici, a variranja između godina veća su u odnosu na variranja između lokacija. Utvrđene su statistički visoko opravdane razlike u patogenosti između vrsta, te između više izolata iste vrste. Najveću patogenost imala je vrsta F. graminearum, a zatim slijede F. culmorum, F. subglutinans i F. moniliforme. Ispitana je otpornost prema truleži stabljike 35 Os inbred linija i 70 hibrida dobivenih križanjem navedenih linija s dva linijska testera Os 438-95 i Os 24-48. Proučeni su slijedeći pokazatelji truleži stabljike: stupanj infekcije u prirodnim uvjetima, stupanj infekcije pri umjetnoj infekciji s Fusarium spp., postotak trulih biljaka i postotak polomljenih biljaka. Između linija, kao i između hibrida, utvrđene su statistički visoko opravdane razlike u otpornosti prema fuzarijskoj truleži stabljike. Umjetnom infekcijom stabljike suspenzijom spora Fusarium spp. dobiven je jači intenzitet bolesti i širi raspon u otpornosti između ispitivanih genotipova. Otpornost linija i hibrida u uvjetima prirodne infekcije bila je pozitivno i visoko opravdano korelacijski povezana s otpornošću istih u uvjetima umjetne infekcije. Dobivena je visoko opravdana korelacija između postotka trulih biljaka i stupnja prirodne i umjetne infekcije linija, dok su kod hibrida te korelacije bile statistički opravdane samo u 1999. godini. Lom stabljike najvećim je dijelom bio uzrokovan kukuruznim moljcem i u većini slučajeva nije bio korelacijski povezan s truleži stabljike. Osjetljive linije Os 84-49, Os 93B i Os 465A dale su s otpornim testerima hibride niskog stupnja infekcije stabljike. Za stupanj prirodne i umjetne infekcije stabljike, te lom stabljike nije dobivena opravdana korelacijska povezanost između linija i njihovih testkrižanaca. Kod postotka trulih biljaka korelacija između linija i testkrižanaca statistički je bila opravdana samo u 1999. godini. Dobiveni rezultati pokazuju da na osnovu poznavanja otpornosti roditeljskih linija nije moguće sa sigurnošću predvidjeti reakciju testkrižanaca, te su za konačnu ocjenu truleži stabljike najvažniji pokusi s hibridnim kombinacijama. Prinos hibrida kukuruza bio je u statistički visoko opravdanoj negativnoj korelaciji s truleži stabljike. Sve komercijalno vrijedne kombinacije imale su nizak postotak truleži i loma stabljike, što pokazuje da je zdrava i čvrsta stabljika važan čimbenik za dobivanje stabilnih i visoko prinosnih hibrida.

nije evidentirano

nije evidentirano